Çeviri-Belge

Kitap İncelemesi: Molotov’un Anıları*

Bill Bland**

Ekim
1993

Albert Resis (Editör), Molotov Remembers: Inside Kremlin Politics (=Molotov Anımsıyor: Kremlin Siyasetinin İçinde), Şikago, 1993

Viyaçeslav Molotov Stalin’in en yakın silah arkadaşıydı ve uzun yıllar boyu Sovyetler Birliği’nde çok önemli mevkilerde bulundu. Dolayısıyla insan onun anılarının, revizyonistlerin SSCB’nde sosyalizmi nasıl yıktıkları ve kapitalizmin restorasyonunun yolunu nasıl açtıklarını gösteren değerli bilgiler içermesini umardı.

Kirov’un Öldürülmesi

İşin aslına bakılırsa kitapta, eski Sovyetler Birliği’nin en üst (yönetici- G. A.) çevreleri dışında daha önce bilinmeyen ya da az bilinen bir ya da iki ilginç bilgi lokmacığı bulunuyor. Örneğin o şunu söylüyor:

“Kruşçov Kirov’u Stalin’in öldürttüğünü ima etmişti... 1956’da bir komisyon kuruldu...

“Komisyon Stalin’in Kirov’un öldürülmesi olayıyla bir ilişkisi olmadığı sonucuna vardı. Kruşçov, işine yaramadığı için komisyonun bulgularını yayımlamayı reddetti.” (Albert Resis (Editör), Molotov Remembers: Inside Kremlin Politics, Şikago, 1993, s. 353)

Açıklamalar---Anıların Yazarı Hakkında

Ancak ne yazık ki –anıların büyük çoğunluğunda olduğu gibi- Molotov’un anılarının ana gövdesi de, anımsadığı olaylardan çok Molotov’un kendi zaaflarını ortaya koyuyor.

Hiç kimse Molotov’un sosyalizme ve işçi sınıfına bağlılığını tartışma konusu edemez. O, yaşadığı sürece Stalin’i sadık bir biçimde izledi; ancak Stalin’in yolgösterici elinin ortadan kalktığı koşullarda onun siyasal zekâsının, kendisini kuşatan revizyonistlerin, Stalin’in öldüğü 1953’den kendisinin de revizyonistler tarafından 1957’de SBKP’nden atılmasına kadar geçen kritik süre içinde onu bir alet olarak kullanmalarını önleyecek ölçüde keskin olmadığı açığa çıkacaktı.

Molotov’un Stalin’e Saldırıyı Örtük Olarak Onaması

Stalin’i birçok açıdan savunmakla birlikte Molotov, Kruşçov’un SBKP’nin 1956’daki 20. Kongresi’nde Stalin’e yönelttiği acımasız saldırı karşısında sessiz kaldığını kabul ediyor:

“Hemen hemen aynı görüşleri savunan bazı kimseler beni suçluyorlar: ‘20. Kongrede neden sessiz kaldın?... Sessiz kalmak onamak anlamına gelir’ diyorlar. Böyle oldu. Sessiz kaldım ve böylece onamış oldum.” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 351)

O, sessiz kalmasının nedenini, Parti’nin olayların Marksist-Leninist analizine ‘hazır olmaması’ ve kendisinin ve diğer Marksist-Leninistlerin Kruşçov’un kongredeki karalamalarına karşı çıkmaları halinde ‘Parti’den atılacak’ olmaları olarak gösteriyor:

“Parti böylesi bir analize hazır değildi. (Böyle bir durumda- G. A.) bizi kesinlikle kovarlardı... Bizi hiç kimse desteklemezdi. Hiç kimse.” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 350)

Molotov bize şunu söylüyor:

“... Dahası ben, Parti’de kalmamız halinde durumu yavaş yavaş düzeltebileceğimizi umuyordum.” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 350)

Fakat Molotov aslında, 20. Kongrede Stalin’e yapılan saldırılar sırasında bütünüyle sessiz kalmamıştı. Tersine o, kongrenin açık oturumlarından birinde,

“... ‘kişiye tapınma’yı kınamakta” (Keesing’s Contemporary Archives, Cilt 10, s. 14,748) kararsızlık göstermemişti. Bu, daha sonra gizli bir oturumda Stalin’e yapılacak olan adıgeçen saldırının sugötürmez bir başlangıcıydı.

Ancak SBKP’nin, ülkede esas itibariyle kapitalist bir toplumsal düzeni restore etmekte olan açık revizyonistlerin egemenliği altına girdiğinin Marksizm-Leninizmi bir parça bilen herkesin gözünde apaçık belli olmasından çok sonra bile Molotov, asıl uğraşının revizyonizme karşı savaşımdan ziyade revizyonist liderleri, kendisini Parti’ye yeniden almaları için ikna etmeye çalışmak olduğunu şöyle anlatıyor:

“Her kongreden sonra Merkez Komitesine, Parti’ye yeniden alınma başvurumu değerlendirmeleri için mektup yolladım.

“Parti’ye yeniden alınmam için dört kez başvuru yaptım. Brejnev’e mektup yazdım... 24. Kongre’ye bir başvuru mektubu daha göndereceğim.” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 284, 356)

Gerçekten de o, revizyonistlere karşı çıktığı için cezayı hakettiğini kabul edecek kadar ileri gidiyor ve sadece (Parti’den- G. A.) atılmasının fazlasıyla sert bir ceza olduğunu söylüyor:
”Doğru, cezalandırılmam gerekirdi; ancak Parti’den atılma...?” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 356)

İsrail Olayı

Eski Sovyetler Birliği’nde revizyonizmin gelişiminin genel tablosu şimdi artık biliniyor; ancak Molotov’un kişisel bilgilerine dayanarak, Sovyet tarihinin; Sovyet rejiminin Filistin’in bölünmesini desteklemiş olması ve Lavrenti Beria’ya karşı gerçekleştirilen darbe gibi bazı daha tartışmalı bölümlerini aydınlatması yararlı olurdu.

Ne yazık ki o, bu görevi gerçekleştirmede büyük ölçüde başarısız kalmıştır.

Bu yılın başlarında Stalin Derneği’ne sunulan bir tebliğde, başını Sovyetler Birliği’nin BM’deki Sürekli Temsilcisi ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Andrey Gromiko’nun çektiği SBKP liderliği içindeki revizyonistlerin Sovyet dış politikasını, Filistin’in bölünmesi doğrultusunda çarpıtmayı başardığını gösteren kanıtlar sunuldu.

O sıralar Sovyet Dışişleri Bakanı koltuğunda oturan Molotov (Anıları’nda- G. A.), olayların çarpıtılmış bir versiyonunu sunuyor. O sanki, kendisi ve Stalin İsrail devletinin oluşumunu ‘desteklerken’, Amerikan emperyalistlerinin buna ‘karşı çıktıklarını’ söyler gibidir:

“Soru: Amerikalılar İsrail devletinin oluşumuna karşı mıydılar?

“Yanıt: Benimle Stalin dışında herkes karşıydı.” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 65)

Halbuki, ABD emperyalistlerinin İsrail devletinin oluşumuna karşı olduklarını söylemenin saçma olduğu açıktır:
“ABD’nin bölünmeyi desteklemesi kararın, (yani Filistin’in bölünmesi ve İsrail devletinin kurulması- Editör) kararının (BM- G. A.) Genel Kurulundan üçte iki çoğunlukla geçmesinin sağlanması bakımından kritik bir önem taşıyordu.” (Encyclopedia Americana, Cilt 15, Danbury (ABD), 1992, s. 533)

Bununla birlikte Molotov açıklamasının devamında, aslında kendisinin ve Stalin’in, ırkçı bir İsrail devletinin oluşumunu değil, Arapların ve Yahudilerin iktidarı paylaşacağı bir Filistin devletini desteklediklerini söylüyor:
“Ancak biz, her iki ulusun (‘milliyetin’ demek istediği anlaşılıyor- Editör) içinde bir arada yaşayacağı bir Arap-İsrail (‘Arap-Yahudi’ demek istediği anlaşılıyor- Editör) birliği önerdik.” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 65)

Bir başka anlatımla Molotov’un, Stalin Derneği’ne sunulan tebliğde dile getirilen görüşü desteklediği, yani Stalin’in, Arapların ve Yahudilerin iktidarı paylaşacağı bir Filistin devletinden yana olduğunu söylediği anlaşılıyor.

Beria Olayı

Stalin Derneği’nde okunan “ ‘Doktorlar Davası’ ve Stalin’in Ölümü” başlıklı raporda, Stalin’in ölümünden sonra başını Kruşçov’un çektiği öndegelen revizyonistlerin, (Parti- G. A.) liderliğinin dürüst üyelerini aldatarak onları, Lavrenti Beria’nın emperyalizmin bir ajanı olduğuna inandırdıkları ve Beria’ya karşı askeri tipte bir darbeye katılmaya ikna ettikleri yolundaki saptamanın kanıtları sunulmuştu. Molotov’un, bu darbeye katılmayı kabul etmesi için gösterdiği biricik neden, Kruşçov’un ona, ‘görünüşe bakılırsa’ Beria’nın ‘bir şeylerin peşinde olduğunu’ söylemesiymiş!

Molotov’un bu olaylara ilişkin öyküsü, hemen hemen Kruşçov’unkinin aynısıdır:

“Eğer Beria hakkındaki... son Politbüro oturumuna ilgi duyuyorsan, bu toplantıdan önce bir miktar hazırlık çalışması yapıldığını aklında tutmalısın. Kruşçov bu konuda son derece enerjik ve verimli bir örgütleyici olduğunu gösterdi. Parti (Genel- G. A.) Sekreteri olduğu için inisiyatif onun elindeydi. Onun iyi bir örgütleyici olduğu tartışma götürmez.

“O beni Merkez Komitesi binasına çağırdı ve ben de gittim. ‘Seninle Beria hakkında konuşmak istiyorum. O güvenilmez biri’ dedi.

“Bense, ‘Ben bu fikri bütünüyle destekliyorum. Onun Politbüro’dan çıkarılıp atılması gerekiyor’ dedim...

“Oturumdan hemen önce, Beria’nın Politbüro’dan çıkarılmasının yeterli olamayacağı hususunda anlaştık. Onun tutuklanması da gerekliydi...

“İki gün sonra hepimiz oturumda bir araya geldik...

“İşin tümünü Kruşçov... düzenlemişti. Niçin?... Anlaşıldığı kadarıyla Kruşçov’a Beria’nın bir şeylerin peşinde olduğu bilgisi ulaşmıştı. Ve Beria’nın, kendi komutası altında birlikleri bulunuyordu...

“Beria Politbüro oturumu sırasında tutuklandı... Biz hepimiz dosttuk...

“İlk konuşan ben oldum. Ben Beria’nın dejenere birisi olduğunu... ve onun komünist olmadığını söyledim...

“Daha sonra Beria kendini savunmak için söz aldı...

“Beria oturuma, kendisini nelerin beklediğinden tümüyle habersiz olarak gelmişti...

“Oda sıkı bir koruma altındaydı; fakat toplantı odasının bitişiğindeki Poskrebişev’in odasında, başında Jukov’un bulunduğu bir subay grubu bekliyordu. Bu grup, Beria’yı tutuklamak için içeriye çağrılmayı bekliyordu. Malenkov düğmeye bastı. İşaret buydu... Başında Jukov’un bulunduğu subay grubu odaya girdi.

“Malenkov: ‘Beria’yı tutuklayın’ dedi.

“Soru: Bu Beria için tam bir sürpriz miydi?

“Yanıt: Aynen öyle... O, ‘Beni tuzağa düşürdünüz’ diye haykırdı. Beria, Kruşçov’un böyle bir şey yapacağını ummuyordu...

“Moskalenko da işin içindeydi. Kruşçov rütbesini yükselterek onu mareşal yapmıştı...

“Beria’nın konulduğu cezaevinin yönetimi Moskalenko’ya verildi.” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 343, 344, 345, 346)

Beria hakkındaki resmi suçlama onun,

“... yabancı emperyalist güçlerin uşağı” (Keesing’s Contemporary Archives, Cilt 9, s. 13,029) olduğu biçimindeyse de Molotov onun emperyalizmin bu anlamda bir ajanı olmadığında diretmektedir:
“Soru: Bugün bile Beria’nın herhangi bir yabancı istihbarat servisinin ajanı olup olmadığı tartışılıyor.

“Yanıt: Öyle olmuş olduğunu sanmıyorum.” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 339)

Molotov Beria’yı, 1953’te liderlik içinde objektif olarak emperyalizme yardımcı olan bir politikayı savunduğundan ötürü ‘emperyalizmin ajanı’ olmakla suçluyor:

“O, emperyalizmin ajanı gibi hareket etti; önemli olan budur... Ben Beria’yı emperyalizmin bir ajanı olarak değerlendiriyorum. Ajan, casus anlamına gelmez.” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 340)

Uzun zaman sonra Molotov hâlâ, darbeye katıldığı için ‘pişman olmadığını’ söylemekte ve bu darbeyi örgütlediği için Kruşçov’u övmektedir!:

“Ben (Beria’ya karşı yapılan darbede yer almaya- Editör) razı oldum. Bundan ötürü şimdi pişmanlık duymuyorum. Bunun Kruşçov’a önemli bir saygınlık kazandırdığına inandım ve hâlâ da inanıyorum. Benim düşüncem bu.” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 345)

Molotov, Beria’ya yöneltilen ‘emperyalizme hizmet etme’ suçlamasının, Sovyet hükümetinin, işgal altındaki Doğu Almanya’da sosyalizmin inşası doğrultusunda izleyeceği politikaya ilişkin olduğunu açıklıyor. ‘Sosyalizmin ihracı’na ilişkin Marksist-Leninist tutumu Stalin, Amerikan gazete patronu Roy Howard’ın Mart 1936’da kendisiyle yaptığı mülakatta şöyle dile getirmişti:

“Howard: Kapitalist olarak nitelediğiniz ülkelerde, Sovyetler Birliği’nin kendi siyasal teorilerini başka ülkelere zorla kabul ettirme niyeti konusunda varolan gerçek korku bir tehlike öğesi içermiyor mu?

“Stalin: Böylesi korkuların hiçbir haklılığı olamaz. Eğer Sovyet halkının, çevresindeki devletlerin çehresini, hem de zor araçları kullanarak değiştirmek istediğini düşünüyorsanız, tamamen yanılgı içindesiniz.” (“Interview between Josef Stalin and Roy Howard”/ “Roy Howard’ın Jozef Stalin’le Röportajı”, Mart 1936, Works, Cilt 14, Londra, 1978, s. 136-37)

Bundan dolayı Stalin, Sovyet hükümetinin savaş-sonrası Almanyası’na ilişkin kaygılarının gelecekte olabilecek bir Alman saldırısını önlemeyle sınırlı olduğunu ileri sürmekteydi. O, Kasım 1943’te yaptığı bir konuşmada Sovyetler Birliği’nin bu bağlamdaki savaş hedeflerini,

“... Avrupa’da, Almanya’nın yeniden saldırıya girişme olanağını tümüyle engelleyecek bir düzenin kurulması” (“Speech at Celebration Meeting of Moscow Soviet”/ “Moskova Sovyeti’nin Kutlama Toplantısında Konuşma”, 6 Kasım 1943, War Speeches, Orders of the Day and Answers to Foreign Correspondents During the Great Patriotic War: July 3rd 1941-June 22nd 1945, Londra, 1945, s. 82) biçiminde tanımlıyordu.

Molotov’un bir ölçüde çarpıtılmış anlatımından anlaşıldığı kadarıyla Beria, Sovyet hükümetinin yenik Almanya’ya ilişkin tek kaygısının bu ülkenin, anti-faşist ve barışçı olmasının güvence altına alınması olduğu ve Almanya’nın herhangi bir bölümünde sosyalizmi inşa etmenin Alman emekçi halkının kendi sorunu olduğu görüşünü savunuyordu:

“Stalin’in ölümünden sonra,... Beria Alman sorununda aktif bir tutum aldı...

“O sıralar özellikle aktif hale gelmekte olan Beria şu argümanı ileri sürdü: ‘... Bırakalım o (Almanya Demokratik Cumhuriyeti- Editör) barışçı bir ülke olarak kalsın. Bu bizim amaçlarımız bakımından yeterlidir’...

“Beria... en önemli kaygının Almanya’nın barışçı olmasından ibaret olduğu yolundaki görüşünde diretmeyi sürdürdü.” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 333, 334)

Ancak, Molotov’un anlattığına göre, içlerinde Kruşçov ile Molotov’un kendisinin de bulunduğu diğer Politbüro üyeleri Sovyet hükümetinin Doğu Almanya’da sosyalist bir toplum kurmak için harekete geçmesini talep ediyorlardı:

“Politbüro bu konuda bölünmüş gibiydi. Kruşçov benim tutumumu destekledi...

“Malenkov sessiz kaldı; ama ben onun Beria’nın peşinden gideceğini biliyordum...

“Ben, sosyalizm yoluna girmediği sürece barışçı bir Almanya olamayacağını söyleyerek itiraz ettim.” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 335, 336)

Sonuç olarak, Molotov’a göre Beria’nın ‘emperyalizmin ajanı’ olarak suçlanmasına gerekçe sağlayan esas sorun buydu. Eğer öyle idiyse bu sorunda, Beria Marksist-Leninist ilkelere göre hareket ediyor, Molotov ile Kruşçov ise bu ilkeleri çiğniyordu!

Molotov’un Revizyonizmi Doğru Bir Biçimde Değerlendirememesi

Uluslararası revizyonizmin maskesini atmasından uzun bir süre sonra bile Molotov, onun karşı-devrimci niteliğini görmede belirgin bir biçimde başarısız kalmıştır. Gerçekten de Stalin’e karşı duyduğu genel hayranlığa rağmen Molotov’un, revizyonistlerin O’na ilişkin karaçalmalarını yinelediğini görüyoruz:

“O (Stalin- Editör) hastalıklı bir kuşkuculuğun etkisinde kaldı... Ömrünün son yıllarında O’nun değerlendirme yetisi zayıflamıştı...

“Stalin ömrünün son yıllarında perseküsyon hastalığına tutulmuştu.” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 317, 324)

Onun revizyonist Yuri Andropov’u ‘hızır’ olarak değerlendirdiğine tanık oluyoruz:

“Andropov... canlı bir düşünce akışı başlatmış ve iyi bir yönelim oluşturmuştur...

“Andropov bir hızır gibi yetişti...

“Andropov... siyasette sağlam, geniş ufuklu bir insan, güvene layık bir kişi... O, son derece güvenilir bir kişi olduğunu kanıtlamıştır...” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 395, 407)

Onun Fransız revizyonisti Maurice Thorez’i,

“... çok iyi bir insan, bir Stalinist” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 82) olarak ve Alman revizyonist Walter Ulbricht’i,

“... kendini adamış bir komünist, siyasal bakımdan bilinçli bir yoldaş” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 82) olarak tanımladığına tanık oluyoruz.

Molotov Kruşçov’un bile, ‘davaya çok da bağlı olmayan bir komünist’ tanımlamasından daha ağırını hak etmediğini düşünüyor:

“Kruşçov’u davaya çok da bağlı bir komünist olarak görmüyorum.” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 82)

MOLOTOV 1984’TE 94 YAŞINDAYKEN, REVİZYONİST LİDERLERİ, KENDİ AMAÇLARI AÇISINDAN ZARARSIZ BİR KİŞİ OLDUĞUNA İKNA ETTİKTEN SONRA UZUN SÜREDİR ÖZLEMİNİ ÇEKTİĞİ İSTEĞİNE KAVUŞTU VE KOMÜNİST PARTİSİNE YENİDEN ALINDI.

O İKİ YIL SONRA, HÂLÂ SOVYETLER BİRLİĞİ’NDE SOSYALİZMİN ESAS İTİBARİYLE BOZULMAMIŞ VE GÜVENCE ALTINDA OLDUĞU, BİR SOSYALİST DEVLETLER TOPLULUĞUNUN VAR OLMAYA DEVAM ETTİĞİ VE BAZI ÖNEMSİZ SAĞ SAPMALARA RAĞMEN SOVYETLER BİRLİĞİ’NİN KOMÜNİST BİR TOPLUMA DOĞRU İLERLEMEKTE OLDUĞU YANILSAMASINA TUTUNARAK ÖLDÜ:

“Şimdi güçlü bir ülkemiz ve bir sosyalist devletler topluluğumuz var...

“Karşı-devrimin düşlerinin gerçekleşmeyeceğine inanıyorum. Dünyada devletimizden ve tüm sosyalist kamptan daha güçlüsü yoktur...

“Gönlümüzün istediğinden daha yavaş da olsa yolumuzdan sapmaksızın ilerlemeye devam ediyoruz...

“İzlediğimiz çizgi... yetersiz olmakla birlikte Leninist ve sosyalist bir çizgidir...

“Devlet iktidarı ve halkın öncüsü sağlam bir biçimde Parti’nin izlediği çizgiye dayandığı için sosyalizmi inşa ediyor ve komünizme doğru ilerliyoruz. Asıl önemli olan budur.

“Ülkemizde öncü muhafaza edilmiştir, giderek güçlenmektedir, sosyalist ve komünist bir nitelik taşımaktadır. Asıl önemli olan budur.” (Albert Resis (Editör), adıgeçen yapıt, s. 381, 409, 413)

* Kaynak: İnternet. Marxists Internet Archive: Türkçe Bölümü

** Yazı dizimiz devam ederken arada bu vb. belgeler yayınlamaya devam edeceğiz. Bu yöntemin sorunları inceleyecek okura katkı yapacağını düşünüyoruz. Bu yöntemi kullanırken ölçütümüz yayınladığımız yazılarla fikir birliği içinde olma ölçütü değildir ve olmayacaktır. Biz düşüncelerimizi 2011 yılında yayınlanmış olan kitabımızda ortaya koymuştuk. Keza bloğumuzda yayınlamaya devam ettiğimiz dizide de ortaya koymaya devam edeceğiz.

Belge

Çeviri-Belge*

Lazar Kaganoviç'in Anıları:
Haziran 1957**

L.M.Kaganoviç’in ölümünden sonra, 1996 yılında yayınlanan ‘Derleme Notlar’, Sovyet tarihinin bir çok tartışmalı dönemine açıklık getirdi. Aşağıda, kitabın Malenkov, Kaganoviç ve Molotov’un ‘anti-parti gurubunu’ içeren kısmını yayınlıyoruz. Adı geçen liderlerin 1957'de SBKP Merkez Komitesinden ihraç edilmeleri, ki bu Kruşçev’in piyasa-sosyalizmi politikalarının kararlı bir zaferinin temellerini hazırlamıştı, SSCB tarihinin dönüm noktasıydı. Krizin gerisindeki bir çok ekonomik ve politik meselelere bu yazıda değinilecek. Bilindiği üzere, 1955’de merkezi planlamadan ‘koordine edilmiş planlamaya’ geçilmesiyle Sovyet planlamasında büyük bir değişim yaşandı.

Anlaşılıyor ki, Kruşçev, devlet planlama kurumlarının her hangi bir hazırlığı, parti ve devlet kurumlarına önceden haber vermeden, ABD’yi tarım alanında aşmayı Sovyet partisinin ve Devletin yeni bir temel görevi olduğu kararını kamuoyuna ilan etti. Molotov ile Kruşçev arasındaki ayrışım aynı zamanda süregelen işlenmemiş topraklar programının miktarı üzerinde de mevcuttu. Partinin, Yugoslavya ile daha yakın devlet ilişkisinin yeniden yapılandırılması istemi konusunda Molotov lider kadrodan tamamen dışlandı. Kaganoviç, Kruşçev’in parti kararınında ötesine giderek ısrarla Yugoslavlarla daha yakın ilişkiye geçmesi konosunda bizi bilgilendiriyor. Pekçok detay Kruşçev'in kişisel ve keyfi tutumunu gözler önüne seriyor. Bu, bir konudan diğerine demokratik parti işleyiş normlarına aldırış etmez Kruşçev’in uluslararası ölçekte demokrasi ve kollektif liderliğin tapınan kişisi olarak sunulmasından dolayı bir ironidir. Parti presidyumun büyük bir çoğunluğunun 1957’de Kruşçev’in Partinin lider kadrosundan çıkarılması konusunda ikna etmeye yönelten de buydu. Bu, halen anlaşılması güç olan bir gerçeği, hem liberalizasyon sürecine ayak direyen Molotov ve Kaganoviç gibi Parti prezidyumun sol kanat liderliğinin, hem de Beria ve Kruşçevle ortak çalışan ve Stalin’in ölümünden hemen sonra zorlu bir çalışmaya girerek arayı yumuşatan en aleni sağcılardan Malenkov’un en başta gelen hedef olarak Kruşçev’i görme nedenlerini izah ediyor.

Bu nedenle, tüm olabilirliğiyle, Molotov'un anılarında defalarca belirttiği üzere, Presidyumun büyük çoğunluğunun ileriye dönük bir planı yoktu. Onlar yanlızca Kruşçev’in tasfiyesi ve onun Tarım Bakanlığı”na atandırılmasıyla ilgiliydiler.

Presidyum toplantısı Bulganin’in başkanlığı altında 4 gün boyunca Kruşçevi tartıştı. Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin en yüksek organı olan Presidyum’un bilgisi olmaksızın, Kruşçev Parti Merkez Komitesi üyelerini gizlice Moskova’ya çağırdı. Ordu ve Devlet güvenlik organları Merkez Komite üyelerini uçakla Moskova’ya gönderdi. Devlet Güvenlikten Serov, ordudan Zhukov ve Konev, merkez komite üyelerinin Sverdlov binasında toplanması organizasyonunu düzeneyenler arasındaydılar. Kenov, Presidyum üyelerinin Merkez Komite Plenium’una tutanakları rapor etmesini isteyen delegasyona izin verdi. Zhukov, salona giren Kruşçev’e eşlik ediyordu. Bu, Molotov, Kagonoviç, Şepilov ve Malenkov’un SBKP’nin presidyumundan tasfiye edildikleri Merkez Komitesi toplantısının başlangıcıydı. Kaganoviç, Kruşçev’in kendi egemenliğini pekiştirdiği önceki raporların metodlarını teyid ediyor ve ayrıntılarını veriyor. Şu açıkki, orduyu ve devlet güvenlik organlarını içine alan SBKP presidyumuna karşı fiili bir darbe yapılmıştı.

'Anti-parti grup', 29 Haziran 1957’de toplanan Merkez Komitesi kararında ‘anti-parti grup’ SBKP’nin 20.Kongresinde selamladığı yönelime sürekli muhalefet ettikleri şeklinde gösterildiler.

Gurup,ekonomik polıtıkalar alanında, sanayi yönetiminin reorganizasyonuna, merkezi planlamanın sonu olarak gördüğümüz ekonomik bölgelelerde ekonomi konseylerinin kurulmasına engel olmaya çalışmakla suçlandı. Onlar, köylülüğe yönelik olan maddi teşvikin artırılmasına karşıydılar ve meta-para ilişkisinin genişletilmesine husumetle bakıyorlardı. Kollektif çiftliklerin toplu mülkiyeti konusundaki planlamanın gevşetilmesine karşı çıktılar. Dahası, kişi başına süt, yağ ve et üretiminde ABD’nin geçilmesi ve işlenmemiş topraklar programının geliştirilmesi için benimsenen muhafazakar yaklaşıma muhalefet etmekle suçlandılar. Dış politikada, gurup, uluslararası arenada tansiyonu düşürmeye ve dünya barışını güçlendirmeyi amaçlayan yeni politikalara engel olmakla suçlandılar. Molotov, Sovyetlerin Yugoslavlarla olan ilişkisini güçlendirmeye yönelik yasa tasarısına muhalefet etme, uluslararası tansiyonun, özellkle Japonya ve Avusturya ile, yumuşatılmasını önlemek ve Sovyet liderliği ile diğer ülke devlet başkanları arasında kişisel ilşkilerin tesisi tavsiyesini red ettiği için hedefe kondu. Molotov, mevcut koşullar altında savaşların önlenmesi ihtimali düşüncelerine ve farklı ülkelerde sosyalizme geçişte farklı yolların olabilirliliği fikrine karşı koymakla suçlandı.

Derhal açığa çıkan şey şuydu, Molotov, Kruşçevcilerin yeni yönelimlerinin temelleriyle kesin bir uzlaşmazlık içinde olmakla suçlanıyordu. Şu açıkça görülüyordu, Molotov o dönemde Kruşçev’in politikalarına muhalifti ve bunda Kaganoviç’in büyük bir ölçüde ve Parti presidyumunun büyük bir çoğunluğunun kısmi desteğine sahipti. Molotov’un Sovyet revizyonizmine karşı mücadelesinin içeriği ve tutarlılığının kapsamlı bir değerlendirilmesi için, 1957 Haziranında toplanan Merkez Komitesi genişletilmiş oturumlarının stenografik raporlarının ve Molotov’un SBKP lider kadrosuna gönderdiği mektuplar ve eleştirilerin detaylı bir şekilde incelenmesi gerekiyor.

1957 Haziran olaylarının ekonomi politikalarına etkisi neydi? Molotov ve Kaganoviç’in tasfiye edilmelerinden bir ay önce sosyalist sanayinin ürünlerinin planlı tahsisatı sistemi yürürlükten kaldırılmış ve Gasplon Sovyet sanayi ürünlerinin satışı için bir dizimerkezi satış kurumları kurdurmuştu. ‘Anti Parti Gurup’un tasfiyesinden 3 ay sonra, Sovyet teşebbüslerinin karlılık temelinde işletilmesi beklentisine yönelik kararlar kabul edildi. Bu politiklarla üretim araçları şimdi devlet sektöründe metalar olarak dolaşıma sokuldu. 1958’de SSCB’de meta dolaşımı alanının kütlesel olarak genişlemesinin bir sonucu olarak Makine Traktör Istasyonları’nın Tarım Makinaları, kollektif çiftliklere satıldı.

SBKP'nin 1961'deki 22. Kongresi’nde Kruşçev, Molotov, Kaganoviç, Malenkov, Şepilov ve hatta Voroşilov’a yeniden saldırmaya başladı. 1957 Haziranında Parti Merkez Komitesi kararıyla çelişen Kruşçeç, şimdi başlıca ekonomik ve politik sorunlarda uzlaşmaz çelişkilere girmekten kaçındı. Kruşçev silahını özellikle bireyin kutsanmasını mahkum etmeyi, parti içi demokrasinin gelişmesine yardımcı olmayı, yetki kullanımında tüm suistimalleri mahkum etmeyi ve düzeltmeyi ve tüm bu baskıcı uygulamalardan sorumlu olanları açığa çıkarmayı amaçlayan Parti çizgisine karşı 'azgınca direnen' Molotov gurubuna yöneltti. Kruşçev bu kurnazlıkla, SSCB’de yerleşmiş olan karşı devrimi kafa karışıklığı yaratarak bulmaya çalıştı.

Sovyetler Birliğinde ve halk demokrasilerinin yaşandığı ülkelerde sosyalıizmden geri dönüşün uç verdiği 1955-57 yılları arasında uluslararası komünist hareketten, Molotov, Kaganoviç ve Şepilov’a hiçbir destek gelmemesi büyük bir talihsizlik olarak değerlendirilmelidir.

Enver Hoca tuttuğu siyasi günlüğünde Sovyet Reviztonizmine karşı, Çin Komünist Partisinin ‘şaşırtıcı’ ani karar değişikliğinin altını çiziyor. 15 Eylül 1964’e girerken (!), Moskova’da 1957 yılında yapılan toplantıyı şöyle değerlidiriyor:

‘Yoldaş Mao, Kruşçevi açık bir şekilde desdekledi ve övdü; doğrusu O, ‘Molotov’un Anti-Parti gurubunun’ mahkum edilmesini onayladı ve Kruşçev grubuyla tam bir birlikteliği destekledi.'

Molotov gurubunun yenilgisinden ve 1957 Haziran olaylarını tekrar ayrıntılı olarak inceledikten sonra, Kruşçevciler adlı eserinde Enver Hoca şu notu düşüyordu:

'Kimse onların ardından ağlamadı, kimse üzülmedi onlar için. Onlar devrimci ruhlarını kaybetmişlerdi, artık Marksist-Leninist değillerdi yanlızca Bolsevizmin cesetleriydi. Onlar Kruşçev’le birleştiler ve Stalin ve O’nun çalişmalarına çamur atmasına izin verdiler; birşeyler yapmaya çalıştılar, ama bu parti çizgisinde değildi, çünkü onlar için de artık parti yoktu.’

Tabi şu da bir gerçek ki, gerek partideki bölünmeyi gerekse de kendisinin tasfiye edileceğini gören Molotov, 1956 SBKP 20inci kongresinde sessiz kaldı. Ancak şu da bir gerçekki, bundan 4 ay sonra Enver Hoca SBKP 20inci Kongresinin ruh halinin heyecanlı ifade tarzıyla Arnavutluk Emek Partisi 3. Kongresi’ne sunulan raporda aktif olarak Stalin’in politikalarına saldırmıştı. Bunun ötesinde Enver Hoca, Molotov grubunun yenilgisinde Arnavutluk Emek Partisi’nin tutumunu hatırlama gereği duymadı. 4 Şubat 1957 AEP Merkez Komitesi pleneumundan sonra yayınlanan resmi bildiride şu ifade yer alıyordu; Enver Hoca’nın 29 Haziran 1957’deki SSCB MK’nın ‘anti-parti grup’la ilgili kararnamesine istinaden hazırladığı raporu duyduktan sonra, Plenum anti parti grubunu ve bu grubun hizipçi çalışmalarını oybirliğiyle kınadı.’

Çin Komünist Partisi (ÇKP), Molotov grubu parti liderliğinden ihraç edildikten sonra Kruşçeve destek dahi sunmuştu. 5 Temmuz 1957’de ÇKP’nin SBKP’ye yolladığı mesajda alınan karara ilişkin Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin birliğine ve güçlenmesine yardımcı olacak’ ifadesi yer alıyordu. Moskova’da düzenlenen Şubat Devriminin 40. yıl dönümü kutlamaları döneminden 4 ay sonra, Mao Zedung kamuoyuna Molotov grubunun tasfiyesinden duyduğu memnuniyeti belirtmiş ve bunu SBKP 20. Kongresi’nde başlatılan ‘pazar sosyalizmi’ girişiminin bütün alanlarına destekle ilişkilendirmişti. 6 Kasım 1957’de toplanan SSCB Yüksek Sovyet birleşik oturumda yaptığı konuşmasıyla bunu açıkça ifade ediyordu:

‘Çözülmesi gereken pratik görevlerde Marksizm-Leninizm’in, SBKP tarafından yaratıcılıkla uygulanması, Sovyet halkının inşa işini güvence altına almıştır. SBKP’nin 20. Kongresi’nde, Sovyetler Birliği’nin komünist inşası için arz olunan mücadeleci program buna iyi bir örnektir. SBKP Merkez Komitesinin, bireysel arzuların aşılması (?), tarımın geliştirilmesi, sanayi ve inşaat yönetiminin yeniden yapılanması, birleşik cumhuriyetlerin ve erel yönetimlerin güçlerinin genişletilmesi, parti karşıtı gruba karşı çıkılması, parti içi birliğin güçlenmesi, parti ve siyasi çalışmaların ordu ve donanma içersinde güçlendirilmesi konularında atılan tedbirli adımlar Sovyetler Birliği’nde yürütülen tüm ilerleme ve güçlenme girişimlerini daha da ileriye taşınmasına hizmet edecektir.’

Dünya çapında yaşanan sosyalizmden ve demokrasiden geriye dönüş, Marksistleri, modern revizyonizmin seyrinin ve kökeninin detaylı bir araştırılmasını yapmakla yükümlü kılmaktadır. AEP ve ÇKP Büyük Tartışma (Münazara) boyunca bu yönde muazzam bir yol katettiler. Bu ülkedeki komünist hareket, 1963’den sonra SBKP ve ÇKP arasında yaşanan açık polemiklere aşinadır. Halbuki, AEP’nin Büyük Tartışma’yı başlatan öncü girişimi çok az bilinmektedir.Sovyet revizyonizmine ilk kez doğrudan çatan, Moskova’da 1960 yılında düzenlenen Komünist Partiler toplantısında Enver Hoca tarafından yapılan konuşmadır. Bu, AEP’nin modern revizyonizmin tüm yelpazesine karşı yöneltiği çeyrek yüzyıllık sonu gelmez polemiklerin açılış töreniydi (Başlama vuruşuydu). Aynı zamanda şu da belirtilmelidir ki, AEP ve ÇKP’nin Kruşçev yönetimindeki SBKP’ne verdiği tavizler ve Marksistlerin Sovyetler Birliği’nde, halk demokrasisi olan olan ülkelerde, Çin ve Arnavutluk da dahil olmak üzere, ekonomik ve siyasi gelişmeleri analiz etmedeki başarısızlıkları, modern revizyonizmin derinlemesine anlaşılabilmesinin olanaklarını kısıtlamıştır. Bu, günümüze değin komünist hareket üzerinde negatif bir sonuç bırakmıştır. Bu tamamlanmamış teorik ve politik aydınlığa kavuşturma görevi, önümüzde duran çarpısmalarda komünisterin ideolojik olarak silahlanmaları için öncelikle ele alınması gereken bir görevdir.

Vijay Singh
(Referanslar)

---

XX. Kongre'den sonra parti işleyişinin gelişmiş olması gerekirdi fakat maalesef böyle olmadı.

XX. Kongre'den sonra Kruşçev'in daha önceki alçak gönüllülüğünden eser kalmadı. Bir laf vardır ya ‘şapka kafasında eğreti durdu’. Artık kendisinin ‘Lider’ olduğunu sezmesiyle beraber, ilk önce Prezidyum'un toplantılarına özen göstererek hazırlanması son buldu. Kolektif işleyiş ciddi bir derecede zayıfladı, bundan da önemlisi, Parti'nin en temel politik ve ekonomik alanda denetlenmesi gafa uğradı. Örneğin, Kruşçev Gorky'e gitti ve toplantının birinde, Gorky’nin işçilerinin istekleri gereğince, hükümet borçlarının bütün ödemelerinin 20 yıllığına dondurulduğunu ilan ettiğini birdenbire öğrenmiş olduk. Daha sonra, bu karar telefonla yapılan bir oylamayla resmileştirildi fakat asıl anlaşma Kruşçev'in kendisi tarafından yapıldı.

Herkes bunun halkın kafasında yarattığı hoşnutsuzluğun ve devlete karşı uyandırdığı güvensizliğin farkındaydı.

Belli bir süre Kruşçev dış politika konusunda oldukça aktif idi. Böyle olması tabii ki çok iyiydi. Ben kendim ona tavsiyelerde bulundum -Lenin zamanından bu yana dış politika konusunda tek bir sorun dahi Politbüro olmaksızın karar verilmedi ve Stalin dış politikayla ilgili tüm konuları Politbüro'ya her zaman teslim eder, ve kendisi ilgilenir. Bundan dolayı, Stalin Merkez Komitesi'nin Birinci Sekreteri olarak kurallara uymak zorundaydı. Başlangıçta Kruşçev bu kurallara uydu fakat sonraları kasıtlı davranmaya başladı. Diplomasinin eşsiz bir uzmanı olarak ‘teknikleri özümsediğini’ gösterdikten sonra, Kruşçev Dışişleri Bakanlığı'nın neredeyse tüm işlerinde, kendi değişikliklerini yaptırmaya başladı veya tamamen reddetti, özellikle Molotov Dışişleri Bakanlığı işinden kendi önerisiyle (barış politikasını titizlikle yerine getirdiği halde) alındıktan sonra.

Prezidyum'un Molotov'u desteklemediği tek bir konu vardı. O da Yugoslavya sorunuydu. Molotov Yugoslavya ile hükümet çizgisi doğrultusunda yeniden ilişki kurmaya engel oluyordu. MK Prezidyum'u mevcut parti ve ideolojik çizgi farklılıklarıyla devlet ilişkilerini yeniden kurma kararını aldı. Kruşçev MK direktiflerini ihlal ederek parti çizgisini aştı.

Genel olarak Kruşçev 'kudurdu' ve Prezidyum ile hiçbir ön anlaşma olmaksızın yabancılarla görüşmeler yapmaya başladı, yani yapılmış anlaşmaları ihlale kadar gitti. Birdenbire, Prezidyum Kruşçev'in hiçbir şeyi önceden kimseye danışmadan televizyonda dış işleri ile ilgili konuşma yaptığını öğreniyor. Bu, Parti'nin dış politikayı esaslı denetleme normlarının ciddi bir ihlaliydi. Politbüto, oldukça bilgili diplomatlara dahi önceden inceleme olmaksızın hiçbir zaman halka açık böyle bir konuşma ayrıcalığı vermedi ve burada; Kruşçev'in hatiplik sanatının yetersizliği, inceliğini biliyorduk. Yanlış yola sapacağından endişe duyuyorduk. Bu konuyu Prezidyum'da gündeme getirdik. Uzun ve ateşli bir tartışma oldu. Kruşçev, mevcut pratiği izleyerek gelecekte böyle bir şeyin olmasına izin vermeyeceğine söz verdi. 1957 olayları ve Prezidyum’un yeniden düzenlenmesinden sonra, Kruşçev ‘edebi asistanların’ yaptığı işi, ‘modern robotların’ yazdıklarını, hakim kişi olarak dili yoruluncaya kadar okuyor, sonra da beyni dinlendiriyordu.

Fakat Kruşçev'in en göze çarpan örgütsel 'yeteneği' devlet araçlarının yeniden düzenlemesi döneminde kendisini gösterdi. Bu yeniden düzenlemeyi burada detaylı anlatmayacağım, çok iyi biliniyor zaten. Bütün bakanlıklar dağıtıldı ve Halk Ekonomisi Konseyi kuruldu. Halk Ekonomisi Konseyi fikri, bakanlıklar -sayıları düşse dahi- dağıtılmasaydı, ve eğer Halk Ekonomisi Konseyleri; teritoryal, Cumhuriyet ve eyalet merkezlerine sıkı sıkıya bağlı olsaydı ve belli bir grup teşebüscüyü kendi kontrolü altına alsaydı, yararlı olurdu. Özellikle en geniş anlamda ele alırsak yerel sanayide yararlı olurdu. Fakat, eğer başlangıçta Halk Ekonomisi Konseyi'nin biçimi bölgelerinkine uysaydı, kısa bir süre sonra kopuş aynı şeyden başlardı.

MK Prezidyum'unun bazı üyeleri SSCB Yüksek Halk Ekonomisi Konseyi'ni kurmayı önerdiler. Kruşçev ilk önce bütün reformları ‘tutucu direniş' ilan etti, sonra RSFSR Halk Ekonomisi Konseyi'de dahil Cumhuriyetlerin Halk Ekonomisi Konseyi'ni kendisi kurmaya başladı. Daha sonra, Halk Ekonomisi Tüm-Sovyetler Konseyi kuruldu. Her birinin içinde sektörel ve teritoryal organlar kuruldu, bu geniş kapsamlı ve sürekli bir yeniden düzenlemeydi. Daha sonra, bu sanayide uzmanlaşma sürecinin, aynı zamanda, kaldırılan bakanlıklar yerine geçebilecek bir örgütlenme gerektirdiği açığa çıkınca, sektörel komiteler kuruldu. İlk etapta, Gosplan çerçevesinde kuruldu ve sonra bakanlıklarla hemen hemen aynı güce ve işleve sahip olan bağımsız Devlet Komiteleri olarak kuruldular (ve daha büyük bir gösteriş için, bir bakanlık terminolojisi adı altında, fakat iğdiş edilerek ve bu yüzden güçsüz bırakılmış olarak). Bundan dolayı, bu vekil Devlet Komiteleri kocaman Halkın Ekonomisi Konseyleri ile birleşince gerçeğin ağır baskısına dayanamadılar. Bölgesel Halkın Ekonomisi Konseylerine gelince; ben kişisel olarak böyle organların, ne isimle olursa olsun, bölge yönetim kurulu adı altında var olabileceğini düşünüyordum. Bu organlar belli teşebüs grupları ile birleştirilmeliydi; tüketim maddeleri, metalürji, inşaat malzemeleri, gıda maddeleri ve diğerleri gibi. Böylece nüfusun önemli bölümünün ihtiyaçlarını karşılayabilirlerdi. İşletmelerin teritoryal işbirliğinde önemli bir rol oynardı, örneğin, makine parçalarının üretiminde, özellikle kara ulaşımında, bu da bölge yönetim kurulları ve Sovyetlerin yetkisi altında olurdu. Bunlar karlı teşşebüsler olmalıydı ve nüfusun, her şeyden de önemlisi, işçilerin yaşam koşullarını yükseltebilmeliydi.

Kruşçev, burada, yine Halk Ekonomisi Konseyleri sorununda iyi bir fikri mahvetti. Ancak Kruşçev'in kendi 'buldum' egosu için olmasaydı, uygun olarak organize edilseydi faydası olabilirdi.

Referandum yapıldı ve öneriler kabul edildi, fakat hiçbir istikrar göstermedi.

Buradaki amaç taraf elde edinmek veya bakanlık kadrolarını ve onların bölge organlarının etkisini kırmak veya Troçkist tabirle; sarsmak, ve 'güvenilmezlerin' ve yeni liderliğe sadık olmayanların yerine, kendi kadrolarını, geçirmek olduğu sanılabilir. Bunun istenilen bir sonuç yarattığı şüpheli, fakat bu 'büyük' Kruşçevci yeniden örgütlenme kesinlikle çok büyük bir zarar verdi.

Özellikle saçma ve Parti'nin kuruluş prensiplerine tamamen ters düşen, Kruşçev'in insiyatifiyle örgütlenen, partinin eyaletlere ait organlarının endüstriyel ve idari olarak bölünmesiydi. Bu yeniliğin verdiği zarar açıktır ve hiçbir ispat gerektirmiyor.

Çok iyi biliniyor ki en önemli sorun hayvancılık sorunuydu. XX. Kongre'den önce MK Plenumu'nda ve XX. Kongre’de bu sorun ciddi olarak tartışıldı. MK raporunda bu soruna yüzeysel yaklaşıma karşı ikaz vardı.

Fakat Kongre’den sonra, herhangi esaslı bir şey kazanamayınca, Kruşçev Kongre’nin direktiflerini önemli bir derecede değiştirdi. Bu değişiklikler, ciddi tartışmalara ve karara varmak niyetinde ciddi önerilere dayanarak yapılmadı; fakat yine 1957 yazında bir Tarımsal Serginin açılış vesilesi toplantısı sırasında yapıldı.

Prezidyum'a, MK'ne veya Bakanlıklara bildirmeden: Kruşçev, kendi meslektaşlarından hiç kimseye danışmadan dahi (açık ki, herkesi şaşırtmaktı niyeti), bütün Prezidyum üyelerinin varlığında Parti ve Devletin yeni ana görevini ilan etti. 'Biz, ana görevimizi hayvancılık alanında kararlaştırdık' diye ilan etti. 'Amacımız ABD'yi 1960'larda hayvancılıkta yakalamak ve geçmektir'. Bu cazip amacını ilan ederken hiçbir değerlendirme yapmamıştı çünkü zaten böyle bir değerlendirmeye sahip değildi. 'Biz bu görevi yerine getirebiliriz ve getirmeliyiz. Partinin bütünü, halk ve kolektif çiftlikleri (kolhozlar) bu görevi üstlenmeli ve bu amaca ulaşmalıdır' diye konuşmasını bitirdi.

Bu sadece bir toplantıda yapılmış bir beyandı, ayrıntılı araştırılmış bir plan değildi, hiçbir zaman hiçbir forumda -ne MK Prezidyum'unda ne de Bakanlıklarda tartışılmamıştı. MK Prezidyum'unun bütün üyeleri Kruşçev'in bu yeni ve çok sübjektif kaba oyunundan çok rahatsız oldular.

Gelenekleri bozarak, Prezidyum üyeleri toplantı sonrası akşam yemeğine katılmadılar ve evlerine gittiler. Böylece 'Büyük fikri' bize getiren Kruşçev utandı. Prezidyum'un bir sonraki toplantısı bu konuyu tartışmak için toplandı. Prezidyum üyeleri Kruşçev'e, kendisi tarafından belirlenmiş bu hedefi gerçekleştirme olanaklarını sağlayan hesap ve ölçümleri Prezidyum'a sunmasını istediler.

Kruşçev hatasını kabul ederek beyanını savundu fakat hiçbir değerlendirme sunmadı.

Prezidyum Gosplan’a bu değerlendirmeyi yapma görevini verdi ve bu görevin (hayvancılıkta ABD’yi yakalama ve geçme) tamamlanması için gereken zaman cetvelini Prezidyum’a sunmasını istedi.

Gosplan haftalarca hesaplamalar yaptı ve sonunda MK Prezidyum toplantılarının birinde ABD'yi çiftlik hayvanlarında ancak 1970-1972'de yakalama olanağıyla ilgili buldukları sonuçları sundular, bu Kruşçev'in söz ettiği zaman diliminden 10 yıl daha fazla olan bir süreydi.

Toplantıda ateşli tartışmalar oldu. Kruşçev Gosplan'ı tutucu olmakla suçladı, çok kızgınca küçük yumruğunu havaya kaldırırdı fakat Gosplan'ın çıkarmış olduğu ölçümleri çürütemedi.

Prezidyum üyeleri Gosplan tarafından sunulan önerileri kabul etmeye oldukça eğilimliydiler fakat Politbüro’da Gosplan'ın planı daha da geliştirmesi kararlaştırıldı. Aynı zamanda, Tarım Bakanlığı ve MK aygıtları ilgili teritoryal bölgelerde hayvancılık gelişiminin hızlandırılmasını gözleme görevini üstlendiler. Maalesef, Gosplan'ın değerlendirmeleri son derece yanlış çıktı. Hayvancılığın, tarımın en geri kalmış sektörü olduğu görüldü. Öyle anlaşılıyor ki, bütün suç Kruşçev'e yüklenemez fakat Kruşçev'in maceraperestliği burada açıkça görülüyor.

Ekonomiye ilişkin mesele ve durumlarla birlikte 'mevki yakalamanın' yanı sıra Kruşçev 'demokrat' ve 'kültürlü' bir insan halesi kazanmanın doğal olduğunu düşünüyordu. Aynı zamanda edebiyat ve sanatla da uğraşmaya başladı. Başarısı, 1957 olaylarından önceki, konuşmalarının biriyle değerlendirilebilir.

MK ve Bakanlar Kurulu, yazarlar ve sanatçılar, hükümet ve Prezidyum üyeleri için banliyölerdeki devlet dinlenme evlerinden birinde bir yemekli açık hava partisi düzenledi.

Yemekten önce belli bir süre atmosfer canlılığını devam ettirdi. Daha sonra manzaranın asıl bölümü başladı: Kruşçev konuşmaya başladı..... Her ne kadar, konuşma daha sonra basında oldukça iyi yayınlanmış olsa da, bunlar sadece 'notlardı', kimse yemek masasında herhangi stegnografik notlar tutmadı. (stegnografik notlar tutulması gerekseydi, söylenen her şeyi not tutmayı isteyecek bayan bir stegnografist zor bulacaktık). Normal koşullar altında Kruşçev, yazılı bir metin olmadan konuştuğunda, konuşması daima mantıklı olmazdı ve tabii ki ifade ediş şekli de. Ve burası sıradan bir platform değildi, ve masalar özel olarak 'ısmarlanmış' ve canlandırıcı içkilerle dolu Çin porselenleriyle dekore edilmişti. Kruşçev’in kafası ve diliyle masadaki tüm bu melez bileşimle ne tür kültürel ‘meyveler’ elde edileceği tahmin edilebilinir. Bu eşsiz bir ‘hatiplik sanatı cevheriydi’.

Konuşmasının tamamını burada anlatmayacağım fakat sadece hafızamda neyin iz bıraktığından bahsedeceğim.

İlk olarak, Kruşçev sanatçıların ve yazarların yararına, Parti'nin XX.Kongresi'nde Stalin'in putlaştırılması hakkında söylemiş olduğu bir çok şeyi 'çiğnemeye' kalkıştı, sadece bir fark vardı, Kongre'de kağıttan okudu ve burada kendisi ifade ediyordu ve bundan dolayı daha çok ‘ince’ görünüyordu.

Burada ifade edilen ‘ateşli’ noktalar dinleyiciler tarafından sevilen bir yemek olarak yendiği söylenmeli, öyle ki Kruşçev'i edebiyat Laureate’i yapmaya dahi hazırlardı. Kruşçev'in, MK üyelerinin ve özellikle Molotov'un kusurlarını vurguladığını hatırlıyorum, özellikle Rus edebiyatını ve sanatını bastırmada. Yazar Sbolev neredeyse yanılgı sınırına kadar vardı. Fakat çoğunluk için -orada bulunan ileri parti kadrolarından bahsetmiyorum- bütün bunlar sadece utanç yaratmadı fakat hayal kırıklığı da yarattı.

Kruşçev'in, partili olmayan entelektüellerin ortasında, MK Prezidyum üyesi, Molotov'a saldırısı olağanüstü bir olaydı ve çok daha derin bir amacı vardı. 'Ayık olanın aklından geçeni, sarhoş söze döker' lafı bunu iyi açıklıyor.

Gösterisindeki bir sonraki rolü özellikle seçilmiş bazı yazarlara yöneltilen eleştiriydi. Ölçüsüz saldırısının hedefinin iki kadın yazar olduğunu hatırlıyorum: Marietta Shaginian ve şair Aligar. Eleştirisinin içeriğini yazmayacağım fakat herhalde, edebiyat ve sanat alanında Parti'nin Leninist konumunu savunmak değildi kesinlikle. Shaginian ve Aligar, her ikisi de sonradan Kruşçev'in söylediklerini yalanlayarak cesurca ve mantıklı konuştular. Biraz tombul ve güzel Aligar'ın herkes içinde Kruşçev'e dönerek ilk söylediği; 'Gördünüz mü? benim işte, korkunç Aligar' sözlerinin gülücükler yarattığını hatırlıyorum. Kruşçev sırdaşlarının, Kruşçev'in konuşmasını taraf tutarak karakterize etme girişimlerine rağmen, orada bulunanlar arasında birlik yerine -tabii ki tepede yaşanan kavgadan zevk alanlar dışında- dinleyiciler arasında karışıklık yarattı. Bu sadece orada bulunanların hissettikleri değildi fakat Sovyetler Birliği tarafından 'suçlanan' bu yeni keşfedilmiş aydınlar sınıfı 'savunucusundan' da açıkça duymuşlardı. Ancak, orada tereddüt eden önemli bir kısım aydınlar arasında dahi, kültürlü bir Rus entelektüeli olarak dikkate aldıkları Molotov'a saldırı onları şaşırttı ve utandırdı. Uydurmaya çalışsa da, bunun güvenilmez bir ittifak olduğunu düşünüyorlardı, her şeye rağmen 'yeni Lider' koruyucumuz olmak için çok çaba harcıyordu.

Toplantıya katılan aydınların en seçkinlerinin bazıları kafaları karışmış, bazıları da sinirli bir şekilde ayrıldılar.

Bu yolla, yeni doğan ‘diyalektik’i Kruşçev elverişli bir olaydan olumsuz bir duruma çevirdi. Fakat anı zamanda Prsıdıum içersinde yeni tartışmaların çıkmasına da sebep oldu.

Eğer bu olaydan önce Kruşçev Merkez Komitesi Presidyumunun büyük çoğunluğunun desteğine bağlı olsaydı, Presidyum üyelerinden birine yönelik bu saldırgan konuşmasından sonra, doğrudan doğruya şu söylenebilir, Presidyum üyelerinin büyük çoğunluğu Kruşçevle olan ilişkilerine ve onun liderlik metodlarına daha eleştirisel bir yaklaşıma girdiler.

Kruşçevin basit anlayışına göre MK sekretaryasının onun kalesi olması yeterliydi, başka neye ihtiyacı olabilirdi?

Bir süre Parti ve Merkez Komitesi birliğinin devamı adına tolerans gösteren MK Presidyum üyelerinin çoğu, böylesi siyasi hatalara ve bu tür liderliklerinin işlevliğine daha fazla müsamaha göstermenin olanaksızlılığını, Kruşçevin MK genel sekreterliği için yetersiz olduğunu ve çokta uygun olmadığını ve er ya da geç Kruşçev’in görevden alınması için MK’ya baskı yapılacağını sonunda anladılar. Bu nedenle yapılması gereken ne kadar erken yapılırsa o kadar hayırlı olacaktı.

Kruşçev’in Presidyum üyeleriyle olan ilişkisi bu noktadan sonra gerginleşmeye başladı. Kruşçev toplantı süresince çalışma arkadaşlarının konuşmalarına kabaca müdahale etti. Ben daha önce Molotov ve Malenkov hakkında konuşmuştum fakat bu aynı zamanda Voroshilov, ben- Kaganoviç ve diğerlerini de ilgilendiriyordu. Buna rağmen şunu öncelikle söylemeliyim ki, Kruşçev bana karşı sertleşti. Bundan da öte, 1955’de neredeyse ayrılmak üzereyken (!) Kaganoviç’in Ekim Devrimi’nin 36. yıl dönümü üzerine hazırlanan raporu okuması için Kaganoviç’I görevlendirdiğini açıkladı.(!)

1956 yılında 20. Kongre gündemi hakkında konuşmak için beni aradı. Bana şunları söyledi: Molotov Parti Programını 20. Kongre gündemine dahil etmek istiyor. Açıkça, Molotov, bu konu üzerine hazırlanan raporu okuyacak olanaın kendisi olacağını düşünüyor. Ancak, eğer parti programı Kongre gündemine alınacaksa, bunu okuma işiyle görevlendirilecek kişi ben olmalıyım, çünkü 19. Kongre’den önce bile bu konuyla ilgilenen kişi sendin.

Bu gerçekler, 1957 Plenumu’nda dile getirilen, benim ve geniş ‘grubun’ MK genel sekreteri olduğundan bu yana Kruşçev’e karşı olduğumuz iddialarını çürütmektedir. Tersine, Kruşçev, beni daha önce bahsi geçen olayla ilişkilendirirken, çok önemli konularda, örneğin Bilimler Akademisi Başkan Yardımcısı Bardin’in, Presidyum’dan Teknik Gelişim Yılı ile bağlantılı olarak organize edilecek bazı etkinlikler için kaynak istediğinde ve ben bu talebi desteklediğimde, bana çok kabaca yaklaşmıştı. Kruşçev bana bağırmaya başladı: ‘Tabi, burada bir milyonerimiz var, milyonların var senin. Onu destekliyorsun, çünkü o senin arkadaşın’. Pek tabiki Burdon’u 1916 dan beri, Yuzovsk’da çalışmamızla ilgili bir kurstan, ve Ağır Sanayi Bakanlığından (Narkomtiazhprom) tanıyordum fakat özel bir arkadaşlık yoktu aramızda. Ben sadece teknik bir gelişime katkıda bulunacak iyi bir fikri desteklemiştim.

Kruşçev, teknik gelişimi sözde desdeklerken, kendisiyle çelişkiye düştü ve Bilimler Akademisinin talebini reddetti. Onun öfkesi, Plenumun Bilimler Akademisi’nin talebini kabul etmesiyle daha da artacaktı.

Diğer örnek: 1955’de MK, Emek (Labour) ve Ücret konusunda çalışma yürütecek bir komite kurulmasına karar verdi. Komite başkanlığı görevi için iki aday -Shvernik ve Kaganoviç- öne sürüldü. Bakanlar Kurulu Başkan Yardımcılığını yapan Kaganoviç, bu komiteninde başkanlığını da yapması için seçildi. Sendikal hareket içindeki bir emektar olarak bunu ben de uygun buldum.

İlk işlerden birisi, emeklilik ile ilgili yeni bir kanun üzerine çalışmaktı. Bu çalışmaya ben de katıldım ve bununla ilgili ilk taslak çalışmamı komiteye sundum. Presidyum’da yapılan tartışmalar sırasında Kruşçev beni emekliliği O’na göre çok fazla geniş tuttuğum için kınadı. Maliye Bakanlığı’ndan gelecek itirazları bekliyordum, ancak kendisini her an insancıl ve işçilerin sevgilisi olarak gösteren Kruşçevden böylesi bir saldırıya maruz kalacağımı beklemiyordum.

Kruşçev’e, ondan tasarıya karşı geleceğini kendi adıma beklemediğimi söyledim. Devlet’in çıkarları adına itirazını haklı göstermek için devletin böylesine ağır bir yükü kaldıramayacağını söyledi. Ona şunu söylediğimden öfkesi daha da arttı: ‘Sen Devlet değilsin. Devlet emeklileri için gerekli kaynakları bulur, mesela birisi verimsiz harcamalara ayrılan para kaynaklarını azaltır’. Presidyum’un Bulganin başkanlığı altında kurduğu komite bazı düzeltmeler yaptıktan sonra hazırlamış olduğum taslağı kabul etti. Bu taslağı konu alan bir raporu Bulganin Yüksek Sovyet oturumuna verdi. İşte tekrar; Kruşçev kendisiyle çelişti.

Kruşçev’in, Presidyum’un diğer üyelerine karşı saldırılarına daha bir çok örnek verebilirim burada. Presidyum’un gayet yetenekli, iyi ve sadık üyeleri, örneğin Pervukhin ve Saburov, Kruşçevin ‘yaratıcılığı’ sayesinde kendisi tarafından bilinen ve bilinmeyen -doğrusu ikincisi daha çokçaydı- sorularla abartılmış teşhiri ile aşırı derecede usandırtıldılar, yılgınlaştırıldılar.

Kişisel engellemeler sebebinden ziyade, objektif koşulları değerlendirmeyen ve bu nedenle çok önemli konularda takındığı yanlış tutumlar yüzünden Ukranyaca da söylendiği gibi sabır tuzla buz oldu.

Ve, Haziran ayının ikinci yarısında toplanan Presidyum toplantılarından birinde MK Presidyum üyelerinin memnuniyetsizliği açıkça zikredildi.

Bu toplantıda gündemde hasat ve hububat toplama hazırlıkları sorununun olduğunu anımsıyorum. Kruşçev, tüm MK Presidyum’unun 250. yıl dönümü sebebiyle Leningrad’ı ziyaret edilmesinin toplantının gündem maddesi olarak ele alınmasını önerdi. Hububat toplama konusundaki tartışmalardan sonra ilk itirazlar Voroşilov’dan geldi. Niçin tüm Presidyum üyeleri gitsin, onların ilgilenmeleri gereken başka işleri yokmu? diye sordu. Ben de Voroşilov’un kaygılarına katıldım ve hasat ve hububat toplama hazırlıkları ile ilgili yapmamız gereken bir çok işin olduğunu söyledim. Büyük bir olasılıkla Presidyum’un bir çok üyesi farklı yerlere, Kruşçev kendiside yapılması gereken bir çok işin olduğu henüz istimlak edilmemiş arazilere gidebilirdi. Leningrad halkına derin bir saygı beslediğimizi ve sadece bazı Presidyum üyelerinin şehri ziyaret etmesinin Leningrad halkını üzmeyeceğini söyledim. Bu tür itirazlar Malenkov, Molotov, Bulganin ve Saburov’dan da geldi. Sonra Kruşçev ayağa kalktı ve Presidyum’un bir üyesinden diğerine kavga edercesine azarladı (!). Tamamen kendinden geçmişti, hızlı manevralarda gayet hünerli olan Mikoyen bile Kruşçevi sakinleştirmek zorunda kaldı. Bu anda Presidyum üyeleri ayağa kalktılar ve toplantının bu şekilde devam edemeyeceğini söylediler ve her şeyden evvel Kruşçev’in tavırlarının tartışılması gerektiğini söylediler.

Bu toplantının başkanlığının Bulganin’e verilmesi önerisi yapıldı. Önerge, Presidyum’un büyük çoğunluğunca kabul edildi. Bu kesinlikle önceden hazırlanmış bir komplo değildi.

Bulganin başkanlığı devraldıktan sonra ilk sözü alan Malenkov oldu. ‘Biliyorsunuz yoldaşlar, Kruşçev’i desdekledik. Ben ve yoldaş Bulganin, Kruşçev’in MK Genel Sekreteri seçilmesi için önerge verdik. Fakat, şimdi anlıyorumki hata yaptık. MK’nın önderi olma yeteneğine sahip olmadığını gösterdi. İşinde hata üstüne hata yapıyor, ukelalaştı. Özellikle 20. Kongre’den sonra, MK üyelerine davranışları müsamaha edilemeyecek hale geldi. Kendisini devlet organlarının yerine geçiyor ve Bakanlar Kurulu’nun yerini alarak direk emirler veriyor. Bu Sovyet organlarının denetlenmesi değildir. MK Genel Sekreteri olarak Kruşçev’i sorumluluklarını kısıtlama kararı almamız gerekiyor.’

Bu, Malenkov ve diğer yoldaşların konuşmalarının çok kısa bir tasviridir.

Malenkov’dan sonra sözü Yoldaş Voroşilov aldı. Voroşilov, Kruşçevin MK genel sekreteri seçilmesi için gönüllü olarak oy verdiğini ve daha sonra günlük çalışma içinde de kendisine tam bir desdek verdiğini ancak Kruşçevin hata yapmaya başladığını söyledi. ‘Kruşçev’in MK Genel Sekreterliği sorumlulularının kısıtlanması gerekliliği sonucuna vardım. Yoldaşlar, artık O2nunla çalışmak imkansız bir hale gelmiştir’. Voroşilov, Kruşçevin ona ne zaman ve nasıl bağırdığı, saldırgan ve hatta kabaca davrandığını anlattı. ‘Artık buna tahammül edemeyiz. İzninizle karar verelim’ diye noktaladı konuşmasını.

Voroşilov’dan sonra Kaganoviç konuştu. ‘Ele alınan mesele zor ve acı verici. Kruşçev’in MK genel sekreterliğine önerenler arasında ben yoktum, çünkü Kruşçev’i artı ve eksi yönleriyle uzun zamandır tanıyorum. Fakat, sorumluluk çalışma içerisinde bir liderin olgunlaşmasını zorunlu kılar düşüncesiyle önergeye oy verdim. Kruşçev’i alçak gönüllü ve azimli bir öğrenci olarak bilirdim. O büyüdü ve Cumhuriyetin, taşra ve Birlik düzeyinde MK’nı kollektif sekretaryasının MK sekreteri olarak liderlik yapabilecek duruma geldi.

‘Genel Sekreter seçildikten sonra, bir süre pozitif özelliklerini gösterdi daha sonra hem parti ödevleri kararlarında hem de halkla olan ilişkilerinde, negatif özellikleri günden güne bunu örtmeye başladı. Diğer yoldaşlar gibi onun yaptığı iyi işler hakkında konuştuk ve Kruşçev’in kişisel ve gönüllü yaklaşımının çok belirgin olduğu ulusal ekonominin planlaması, parti ve devlet önderliği, ve denetleme konularında yaptığı hatalara dikkat çektik. Bu nedenle, Kruşçevin MK Genel Sekreterliği sorumluluklarının kısıtlanması önerisini desdekliyorum. Bu, kesinlikle onun parti liderliğinin bir parçası olmayacağı anlamına gelmez. Sanırım, Kruşçev bundan ders alır ve çalışmalarını daha da artırır.’

Ancak, Kruşçev’in eleştirilmesi gereken davranişlarının diğer bir yanı da var. Kruşçev, şimdi kanıtlandığı üzere, MK Sekretaryası içerisinde kendi fraksiyonunu oluşturryordu. Presidyum’un ve Presidyum üyelerinin saygınlığını sistemli olarak yok ediyordu. Presidyum üyelerini yalnızca Presidyum içersinde eleştirmedi -ki bu tamamen anlaşılabilir ve gerekli bir tutumdu- fakat bunun yanı sıra saldırılarını MK Sekretaryası içersinde, MK Plenumları içinde Partinin en yüksek organı olan Presidyum’a yöneltiyordu. Kruşçev’in bu aktiviteleri gerçekte O’nun yersiz davranışlarına tolerans göstermiş olan Presidyum’un birliğine zarar verdi. Bir araya gelmesi gereken MK Plenum’unda bunların rapor edilmesi gerekir. Önemli bir şey daha eklemek istiyorum, ki bu bana göre bir gerçektir. Presidyum toplantılarından birinde Kruşçev şunu söyledi. ‘Zinoviev, Kamenev ve diğer Troçkistlerin davalarının yeniden ele alınması gerekir’. Ben de orada ‘bırak başkasının ineği böğürsün, seninki sessiz kalmalı’. Kruşçev o anda patladı ve bağırmaya başladı, ‘Ne ima ediyorsun, bıktım artık tüm bunlardan’.

O zaman, Presidyum da ne ima ettiğimi açıkça söylemedim, fakat şimdi açıklayayım. Kruşçen 1923-1924 yılları arasında Troçkistti. 1925’de görüşlerini tekrar gözden geçirdi ve günah çıkardı. 1925 yılında Donbass’da Kruşçevi yakinen tanıma fırsatı buldum. O zaman onu sağlam bir Leninist, SBKP MK çizgisinin takipçisi olarak gördüm. Kruşçev’in işi ilk olarak Ukranya MK sekreterliğii, daha sonra da politik kariyerinin yükselmesinde en önemli etken olan, parti örgütlerinden sorumlu kadroların SBKP MK sekreterliğiydi. İşçi sınıfı saflarından gelmiş yetenekli bir parti işçisi olarak ona değer verdim. Değer verdim, çünkü Parti’nin ve MK’nın geçmişte hata yapmış ancak bunun üstesinden gelmiş, yetkinleşmiş insanları engellemeyeceğini düşündüm.

Moskova Konferansı’nda Kruşçev’in sekreterlik görevine seçldiği zaman bunu Stalin’e de anlattım. Kruşçevle birlikte Stalin ile görüştük. Stalin Kruşçev’in kendisi hakkında Konferans’da konuşma yapmasını önerdi. Kaganoviç MK’nın konu hakkında bilgisi olduğunu ve Kruşçev’e güvendiğini belirtti. Olay böyle gelişti. Geçmişte yapılan hatalar kesinlik mazur görülebilir ve sürekli gündeme getirilmez.

O zaman Kruşçev’e yapılan uyarıyla şu kastediliyordu; o iflah olmaz bir suçluydu. Ona eski günahlarını ve geçmişteki hatalarını tekrarlamamasını hatırlatıyorduk.

Kaganoviç’den sonra sözü Molotov aldı. Molotov ‘Beni provoke etmek için ne kadar çabalıdıysa da ona ilişkimizi daha da kötüleştirecek fırsatı vermedim. Fakat öyle görünüyorki, artık buna daha fazla tolerans gösterilemez. Kruşçev yanlızca kişisel ilişkileri yıpratmakla kalmadı, aynı zamanda bir bütün olarak devlet ve parti meseleleri ile ilgili çok önemli karar alımlarında Presidyum içersindeki ilişkileride gerginleştirdi’, dedi. Yoldaş Molotov yanlış olarak değerlendirdiği yönetimin yeniden yapılandırılması üzerine detaylica konuşdu. Ayrıca tarıma açılmamış topraklar üzerine varılan yanlış görüş üzerinde de konuşma yaptı. Doğru değildi. Doğru olan şuydu; Molotov 20-30 milyon hektarlık plansız, frenlenmemiş artışa karşıydı. Başlangıçta 10-20 milyon hektarlık bir alana konsantre olup, düzenli bir gelişme ve yüksek verim almak için gerekli düzenlemeler yapılması daha iyi olacaktı.

Molotov Yoldaş, kendisine yöneltilen, barış politikalarının önüne engel olma suçlamalarını da yalanladı ve bu önyargıya besbelliki genel olarak dış politikada atılan gerekli adımların haklı gösterilmesi için ihtiyaç duyulduğunu söyledi. Yugoslavya karşısındaki tutumu dış politika konusuna değil, eleştirdiğimiz ve eleştirmeye devam edeceğimiz Yugoslavya’nın anti-parti ve anti-Sovyet tavrına bağlandı. Molotov konuşmasını ‘Genel Sekreter olarak Kruşçevle çalışmamız mümkün değildir. Ben Kruşçev’in MK Genel Sekreterliği sorumluluklarının kısıtlanması yanayım’ sözleriyle bitirdi.

Molotov’dan sonra söz alan Bulganin konuşmasına devlet organları işleyişlerinin kontrolünde uygulanan yanlış metodlar üzerine bilgi vererek başladı. Konuşmasına Bakanlar Kurulu’nu da dahil etti. Ayıca Kruşçev’in kendisine yönelik arkadaşça olmayan tavırlarından da bahsetti. Birçok konuda yapılan hatalar hakkında da konuştu. Konuşmasını ‘Kruşçev’in sorumluluklarının kısıtlanması önerisini tamamen desdekliyorum’ sözleriyle tamamladı.

Pervukhin ve Saburov yoldaşlar da söz aldılar. Her ikisi de Kruşçev’le, onların tarafındayken, iyi ilişkilere sahip olduklarını belirttikten sonra ‘Fakat şimdi görüyoruz ki Kruşçev ukala birisi oldu. Çalışmamızı zorlaştırıyor. Kruşçev atılmalıdır’ sözlerini sarfettiler.

Yoldaş Mikoyan, manevra taktiklerinin doğruluğunda, Kruşçev’in çalışma yönteminde bazı eksiklikler olduğunun doğru olduğunu ancak bunların düzeltilebileceğini bu nedenle Kruşçev’in ihraç edilmesine gerek olmadığını söyledi.

Bizden sonra Kruşçev konuştu. Kendini beğenmiş bir tavır sergilemeden hatta utangaç bir tavırla bazı suçlamaları yalanladı. Bazı şikayetlerin doğru olduğunu, hatta çalışma arkadaşlarına karşı kendi adına uygun olmayan tavırlarının olduğunu, bazı yanlış kararlar alındığını, fakat tüm bunları düzelteceğine dair Presidyum’a söz verdiğini söyledi.

MK sekreterlerinden Brejnev, Suslov, Furtseva ve Pospelov, Kruşçev lehine konuşma yaptılar. Eksiklikler olduğunu kabul ederken bunları düzeltecekleri sözünü verdiler.

MK sekreterleri arasında farklı konuşan tek kişi Şepilov’du. Dürüstçe, dosdoğru ve ikna edici bir tarzda kabul edilemez hata bulma atmosferini açıkladı ve MK Sekreteryası içinde Kruşçev’in uygulaya geldiği Presidyum’un yıpratılmasının özellikle Voroshilov’u ‘eskimiş ve muhafazakar olarak günü geçmiş’ eleştirisine maruz bırakıltığından bahsetti (o anda Kruşçev ikiyüzlü bir tavırla Voroşilov’a çiğ bir saygı ve vefa gösterisinde bulundu). Şepilov, MK Presidyum’un bilgisi olmaksızın Sekreteryanın aldığı bir dizi yanlış kararlar hakkında konuştu. Pratik olarak Kruşçev MK Sekreteryası’nı MK Presidyumdan bağımsız işlev gören bir organ haline getirmişti.

Prezidyum dört gün boyunca toplandı. Bulganin toplantıları en demokratik bir tarzla yönetti. Konuşmacıların talep ettiği süre üzerine hiç bir limit koymadı. Hatta MK sekreterlerinin ikinci kez söz alma istemlerine izin verdi.

Bu arada Kruşçevci Sekreteryası gizlice Presidyumun bilgisi dışında MK üyelerini Moskova’ya çağırdı. GPU ve Savunma Bakanlığı aracılıpıyla onlarca uçağı üyeleri Moskova’ya getirmesi için seferber etti. Ve bu Presidyum’un kararı dışında gerçekleşti. Hatta bu Presidyum üyelerinin görüşülen konuda bir karar almasını beklemeden yapıldı. Bu tamamen soru kuşku götürmez bir fırsatçılıktı, zekice ve Troçkist geleneğindendi.

Prezidyum’un büyük çoğunluğu kötü organizatörlerden ya da budalalardan oluşmuyordu. Eğer, Onlar daha sonra suçlanacakları gibi, fırsatçı mücadele yolunu tutmuş olsalardı, organize olabilirlerdi ya da basitçe söyleyelim, Kruşçev’i ihraç edebilirlerdi. Fakat bizler Kruşçev’i bir parti üyesi olarak eleştiriyorduk ve parti değerlerini parti birliğinin devamını sağlamak için titizlikle gözetliyorduk.

Fakat Kruşçev bir fırsatçı gibi davrandı. MK Presidyum toplantısının sonuna doğru, Sverdlov Salonunda toplananlar adına başını Konev’in çektiği bir delegasyon toplantıya girerek, MK Plenum üyelerinin, Presidyum’un görüştüğü konu hakkında Plenum’a rapor vermesini istediğini söylediler.Bazı Presidyum üyeleri MK Presidyum’un izni olmaksızın MK üyelerinin Moskova’ya çağrılmasına, MK Sekretaryası’nın bir parçasına zoraki el koyulmasına ve pek tabiki Kruşçev’in kendisine hiddetle tepki gösterdiler.

Daha önce Kruşçev’i taparcasına destekleyen Saburov yoldaş hiddetlice ‘Siz, Yoldaş Kruşçev, dürüst bir insan olarak bilirdim. Şu anda yanıldığımı anlıyorum. Sen fırsatçı yollarla Presidyum’un arkasından Sverdlov Salonu’ndaki toplantıyı organize eden namuzsuz birisisin’ diye haykırdı.

Kısa bir aradan sonra ’u toplantıya devam etmeme ve parti değerlerine bağıra çağıra saldırmış olmaları gerçeğine rağmen, bir saygı gösterisi olarak, onları Sverdlov Binasında bekleyen MK üyelerinin yanısıra gitme kararı aldı.

Utangaçlık maskesini yırtıp atan Kruşçev, yanında ona güç veren Zhukov ve Serov eşliğinde Binaya doğru yürüdü.

Böylesi olağanüstü yollarla Moskova’ya getirtilen MK Plenum üyelerinin psikolojik durumlarını tahmin etmek zor olmasa gerek.

Daha Plenum görüşmeleri başlamadan, MK üyeleri başlayan Plenum toplantısı hakkında açıkça bilgilendirilmişlerdi. MK üyelerinin MK Presidyum toplantısı hakkında bekledikleri rapora rağmen, onlara Malenkov, Kaganovich ve Molotov’dan oluşan anti-parti grubunun tabağı sunuldu.

Konunun, Kruşçev’in MK Genel Sekreteri olarak yetersiz görülen liderliği olmasına rağmen, gündeme tamamen zıt ve bir o kadar hayal ürünü olan Malenkov, Kaganoviç ve Molotov’un anti-parti grubu meselesi sokuldu.

MK Presidyum üzerine hazırlanan rapor ve Prezidyum toplantısında tartışılan konu tamamen pratik amaçlar için ele alınmadı. Fakat öte yandan bir hayal ürünü olarak ortaya atılan Malenkov, Kaganoviç ve Molotov’un anti-parti grubuna ve onların suç ortağı olan MK Presidyum adaylarından Şepilov’a karşı bir çok büyük siyasi suçlamalar yapıldı.

Kruşçevci suçlayıcılar, tüm Presidyum’u fırsatçılıkla suçladıklarını ve bu durumun da tuhaflığını hissettiklerinde, yılanca, sahte bir taktik izleyerek, Kruşçev’e karşı konuşan Presidyum’un yedi üyesi arasından Malenkov, Kaganoviç ve Molotov üçlü gurubunun isimlerini, -Kruşçevi suçlayanlar ve ihracını isteyenler olarak- ilan ettiler. (Yedi kişiden diğer dördü Voroshilov, Bulganin, Pervukhin ve Saburov’du. Ilk üç isim MK Presidyum’una tekrar seçildiler).

Üç kişinin; Malenkov, Kaganoviç ve Molotov’un belirlenmesiyle oluşan tabloda, Presidyum’un 9 üyesinden yalnızca 2 üyesi Mikoyan ve Kruşçev’in kendisi Kruşçev’in Genel Sekreter olarak kalmasından yanaydı, çoğunluk ise, 7 üye, pratik alanda Parti MK'sının siyasi çizgisini yeteri derecede hayata geçiremediği için Kruşçev'in ihracını istiyorlardı. Bu gerçeği örtbas etmek için bir girişimde bulunuldu.

Daha sonra ‘fatihler’ yeni bir tartışma konusu icad ettiler. Bu gurup aritmetik çoğunluk görüşüyle parti yönetici organlarn bileşiminde ve Parti politikalarnda değişiklik yapmak istediler. Ancak öncelikle aritmetik çoğunluk hakkında konuşmak absürttür. Herhangi bir mesele üzerinde karar alınırken nasıl başka bir tür çoğunluk olabilir? MK Presidyum’unun büyük çoğunluğunun Kruşçev’in ihracı konusunda hemfikir olduğu doğrudur, ancak partinin yönetici organlarının bileşimi yalnızca Kruşçevden mi ibaret? Tüm Presidyum’un MK’nın birbirini izleyen plenumları arasında Partinin en yüksek organ olduğu da doğru değil midir? Bu nedenle Presidyum’un partinin yönetici organlarının yerini almak istediğini söylemek, ki bu kendi kendisinin yerini alması demektir, bunun hakkında yazmak saçmalıktan başka bir şey değildir.

Sonuç biliniyor: Talep edilen kanun tasarısı kabul edildi, ve Pravda’da yayınlandı. ‘Malenkov G..M., Kaganoviç L.M., Molotov V.M. anti-Parti grubu üzerine’

Benimsenen kararda şu ifadeler yer alıyordu; ‘Bu grup anti-parti ve hizipçilik metodları kullanarak yer edinmek istediler…’ Tüm Presidyumu hizip olarak adlandırmak mümkün mü? Hizipçilik metodlarıyla ilgili verilmiş tek bir gerçek yoktur; guruplar yoktu, Presidyum toplantısından önce ve sonra her hangi bir grubun her hangi gizli bir toplantısı olmamıştı, her hangi bir komplo yoktu. Her hangi bir hizip olduysa, Kruşçevin ve O’nun hizibinin bizi-tüm Presidyumu- aptal yerine koyabileceği böylesi bir duruma düşecek kadar kötü örgütçü değildik. Doğrusu MK Presidyumunun bilgisi olmadan MK üyelerini gizlice çağırmasıyla Kruşçev ve O’nun yandaşları organize bir tarzda hiziptiler. Bizler MK’nın birliğini savunan çoğunluktuk, hizip değil. Toplandık, tartıştık, görüşlerimizi onayladık ve Kruşçev ve Onun kurnaz danışmanlarının yaptığı gibi hizipçi ayak oyunları yapmadan bir karar almaya çalıştık.

Kruşçev’in şirret birisi olduğu söylenebilir. Evet, ancak bu Troçkist ve anti-parti şirretliğidir. Buna rağmen, Presidyumun yanlızca üç üyesinin belirlenmesi, daha sonra bunların MK’dan ve onun Presidyumundan ihraç edilmeleri, hizipçi ve anti-parti grubu etiketi vurulmasının Partiyi ikna etmediği anlaşılıyor. Yeni Kruşçevci lider kadro, seçilmeden önce bile, bir MK Plenum karar taslağı hazırlayarak anti-parti grubu dedikleri Malenkov, Kaganoviç, ve Molotov ekibine karşı tamamen asılsız politik suçlamalarda bulundular.

Taslak yalanlanmaya bile değmeyecek bir sürü suçlamayla doluydu. Çünkü tüm suçlamalar hayal ürünüydü.

Bu Sovyet hükümetine ve partinin emektar liderlerine karşı anti-parti ve anti-Leninist bir misillemeydi. Kendisini vazgeçilmez yapmak sevdalısı olan MK Genel Sekreteri Kruşçevi eleştirme cesaretine karşılık yapılmış bir misilleme.

* Kaynak: İnternet

** Yazı dizimiz devam ederken arada bu vb. belgeler yayınlamaya devam edeceğiz. Bu yöntemin sorunları inceleyecek okura katkı yapacağını düşünüyoruz. Bu yöntemi kullanırken ölçütümüz yayınladığımız yazılarla fikir birliği içinde olma ölçütü değildir ve olmayacaktır. Biz düşüncelerimizi 2011 yılında yayınlanmış olan kitabımızda ortaya koymuştuk. Keza bloğumuzda yayınlamaya devam ettiğimiz dizide de ortaya koymaya devam edeceğiz.

SSCB’DE KAPİTALİZMİN RESTORASYONU, SOSYALİZMİN SORUNLARI TARİHİ DERSLER II. BÖLÜM

II. BÖLÜM

1956: Kapitalist Restorasyonun Başlangıcı

“Monoton ve tarihi olaylar arasındaki ayrımdan bahsetmek, doğal olarak gereksiz söz tekrarıdır; fakat tekrarlanan ifadeler aydınlatıcı olabilir. Sovyetler Birliği’ndeki parti kongreleri de oldukça monoton, önceden tahmin edilebilir olaylardır; fakat Kruşçev’in 20. Kongre’de yaptığı konuşma farklıydı. Stalin’in suçlarını ortaya koyarak ve redderek, Kruşçev insanların algılarını değiştirdi ve hatta komünist rejimin hemen değişmese de, konuşmanın tahmin edilemez sonuçları oldu; Yirmi yıl sonra Glasnost’un öncüleri olanların görüşleri, gençlik yıllarındaki Kruşçev’in ifşaları ile şekillendi.” (Soros, Açık Toplum Küresel Kapitalizmde Reform, s. 35, Truva Yay.)

Yukarıdaki sözler, aşağılık bir gururla, “Sovyet sisteminin dağılmasında aktif olarak görev aldım” diyen Soros’a ait. Soros’un SSCB’nin sosyalizmden uzaklaşmasını örneğin SBKP’nin 10. ya da 15. ya da 18. ya da 19. parti kongrelerinden herhangi birinde değil de Kruşçev ve 20. Kongre ile başlatması dikkate değer bir değerlendirmedir, diyerek konumuzu açıyoruz. Kruşçev de Anılarında 20. Kongre’nin “büyük iş” başardığını ve kongrenin “en büyük başarısı”nın “Partiyi Stalincilik hareketinden temizlemek” ve “ülke”nin yeniden “Leninci yaşama” dönüş olduğunu vurgulayarak kitabının birinci bölümünü (PDF formatında s. 450) bitirir.

SBKP 20. Parti Kongresi, 1956 yılında toplanır. Kruşçev ve Mikoyan önderliğindeki revizyonist bürokrat burjuvazi, Stalin’in ölümünden sonraki süreci politik zaferini ilan etmek için etkin bir şekilde değerlendirir. 53-56 yılları arası tarihsel kesit bir geçiş sürecidir. Bu süreç kızıl maskeli karşı-devrimin yeni döneme hazırlandığı, manevralar yaptığı, mevzilerini pekiştirdiği, güç biriktirdiği, her bakımdan devrime, sosyalizme, proletarya diktatörlüğüne, Marksizm-Leninizm’e ve proletarya enternasyonalizme karşı azgınca saldırıya geçmek üzere son hazırlıklarını yaptığı bir süreçtir. Bu süreç, bir yandan Kruşçev’in revizyonist burjuva rakiplerini, öte yandan Lenin-Stalin çizgisine bağlı kuvvetleri kitlesel olarak tasfiye ettiği bir süreçti.

Kruşçevizm SBKP 20. Parti Kongresi ile zaferini ilan eder. 24 Şubat 1956 tarihinde, 20. Parti Kongresi Raporu’nun, “baştan sona ve tamamıyla onaylandığı” vurgulanır. Kongre, SBKP MK’nın faaliyetini “başarılı” bulur. MK’nın  “Marksizm-Leninizmi yaratıcı” şekilde geliştirdiğini vurgular ve “dogmatizme” karşı savaş ilan eder. Kongre, Kruşçevizm’in II. Dünya Savaşı’nın ardından  “çağımızda” ortaya çıkan “derin değişiklikler”e ilişkin çizgisini onaylar.

Her okurun, “SBKP 20. Kongre Raporu”nu incelemesi gerekir; ayrıca “Pekin-Moskova Çatışması” (Bilim ve Sosyalizm Yay.) kitabında yer alan SBKP MK’ın ÇKP MK’ya yanıt mektubunu da birlikte incelemesinin yararlı olacağını düşünüyoruz.

Biz, aşağıda, politik iktidar tekelini gasp ederek açıkça ortaya çıkan yeni burjuvazinin politik programını oluşturan, sosyalizmden kapitalizme geriye dönüşü yeni tarzda örgütleyen Kruşçevci revizyonizmin ana tezlerini kısaca vermek ve yorumlamakla yetineceğiz.

Bürokratik burjuvazi, SSCB’de sosyalizmden komünizme geçiş aşamasına girildiğini dolayısıyla, artık proletarya partisine gereksinim kalmadığını, proletarya partisinin “tüm halkın partisi”ne dönüştüğünü ilan eder.

Oysa biliyoruz ki, kapitalizmden komünizme geçiş, ancak ve ancak komünist partisi önderliğinde mümkündür. Dolayısıyla, Komünist Partisinin önderliğini reddetmek, sosyalizmi ve kapitalizmden komünizme geçişi reddetmektir. Proletaryanın sınıfsal hegemonya ve önderliğini ret ve tasfiye etmektir.

Burjuvazi ve her renkten oportünizm, daima, saldırılarının merkezine, proletaryanın politik genelkurmayını yerleştirmiş; proletaryayı yenilgiye mahkum etmenin en güvenceli yolunun komünist partileri yozlaştırmak, yok etmek, tasfiye etmek olduğunu derinden içselleştirmiştir. Proletaryanın sınıf mücadelesinin tüm bir tarihi ve tarihsel deneyimi bu olgunun sayısız kanıtıyla doludur.

Yeni tip burjuvazi ve ideolojisi olan modern revizyonizm, uluslararası sermayenin bir parçası olarak, işe SBKP’yi yozlaştırmakla, devrimin aleti olmaktan çıkararak karşı devrimin aleti haline getirmekle başlamış ve bunu da başarmıştır.

Kruşçev revizyonizmi açık bir şekilde proletaryanın önderliğini, devrim ve komünizm kavgasında proletaryanın önderliğinin örgütlenmesi olan proletarya partisini, “tüm halkın partisi” teziyle yadsıyıp tasfiye ederek SBKP’yi yeni burjuvazinin aracı haline getirmiştir.

Komünist Partisinin önderliğini reddetmek, sosyalizmi reddetmektir. Proletaryanın önderliğini ret ve mahkûm etmek, yeni burjuvazinin program ve taktiğinin ana taşıdır. Yeni burjuvazi kendi önderliğini “tüm halkın partisi” formülasyonu ile açıkça ilan etmiştir. Mesele bundan ibarettir*.

Modern revizyonist burjuvazi, SSCB’de sosyalizmin kurulduğu, komünizme geçiş aşamasının başladığı, artık baskı altında tutulacak bir sınıf kalmadığı gerekçesiyle, proletarya diktatörlüğü döneminin de sona erdiğini, proletarya diktatörlüğünün yerini “tüm halkın devletine” bıraktığını ileri sürer.

Oysa proletarya diktatörlüğü, kapitalizmden komünizme politik geçiş sürecinin olmazsa olmaz koşuludur. Geçiş süreci ancak proletarya diktatörlüğü aracılığıyla örgütlenebilir. Yeni tip burjuvazi açıkça proletarya diktatörlüğünü ret ve tasfiye ederek, proletarya diktatörlüğünü yeni tip burjuva diktatörlüğüne dönüştürerek, kendi diktatörlüğünü “tüm halkın diktatörlüğü” adı altında ilan etmiştir.

Marksizm-Leninizm’le oportünizm arasındaki her türlü ayrımın mihenk taşını proletarya diktatörlüğünü teoride ve pratikte kabul edip etmemek oluşturur. Proletarya diktatörlüğünü reddetmek, sosyalizmi reddetmektir. Yeni tip burjuvazi bu tasfiye eylemini  20., 21., 22.  Parti Kongrelerinde açıkça ilan etmiştir.

Sosyalizmden kapitalizme geçişin zorunlu temel politik önkoşulu, proletarya iktidarının gasp edilmesidir; örneğimizde yeni tip burjuvazinin siyaseti yönetmesidir. 20. Parti Kongresi, proletaryanın iktidarının revizyonist burjuvazi tarafından ele geçirilişinin temel tarihsel dönemecini oluşturmuştur.

Her devrimin temel sorunu, iktidar sorunudur. Proleter devrim, proletaryanın egemen sınıf olarak örgütlenmesidir. Sosyalizmden kapitalizme geriye dönüşün örgütlenmesinde de karşı devrimin temel sorunu keza iktidar sorunudur. O halde demek ki, iktidarın karşı-devrim tarafından ele geçirilişi kapitalist restorasyonun başlangıcıdır.

1956 yılı, revizyonist bürokrat burjuvazinin iktidarı gasp edip egemenliğini açıkça ilan ettiği tarihsel dönemeç noktasıdır; bu dönemeç, proletaryanın iktidarı kaybetmesiyle yeni tip karşı-devrimin ve kapitalist restorasyonun başlangıcıdır. Çok iyi biliyoruz ki, “Ayrıca, devlette proletaryanın egemenliği olmadan sosyalizm düşünülemez.” (Lenin, Seçme Eserler, C. 9, s.196, italikler bana ait.)

Modern revizyonist burjuvazi, SSCB’de antagonist sınıflar olmadığı için SSCB’de sınıf mücadelesinin son bulduğunu, yumuşama sürecine girildiğini ilan eder.

Gerçekte bu, politik iktidar tekelini gasp eden yeni tip burjuvazinin proletaryaya, sosyalizme, komünizme, devrimci olan her şey karşı, yeni bir aşamaya sıçrayan savaş ilanıdır. Nitekim Stalin ve proletarya diktatörlüğü döneminde mahkûm edilenler on binler halinde affedilir, itibarları iade edilir. Komünistler kitleler halinde her cephede tasfiye edilir. 20. Kongre Raporu’nun açıklamasına göre 53-56 arası dönemde partiden, devletten, öteki kurumlardan tasfiye edilenlerin sayısı 750 bin’dir. Yeni tasfiyelerin süreceği de açıkça ilan edilir. Nitekim tasfiye operasyonları daha sonra da sürer.

Kruşçevizm ile birlikte burjuva ideolojisi ve kültürü, burjuva ideolojisinin yeni bir türevini oluşturan modern revizyonist burjuva ideolojisi ve kültürüyle el ele sosyalist toplumun üstene çullanır. Proletaryaya, halka, komünistlere karşı uzlaşmaz bir sınıf mücadelesi yürüten revizyonist burjuva karşı-devrim, öte yandan da her türlü burjuva yozluğa geniş bir hoşgörü gösterir; İncil, ilk kez Kruşçev eliyle basılıp dağıtılır. Ama diğer yandan Kruşçevci revizyonist karşı-devrime karşı çıkan komünistler toplama kamplarına kapatılır, SSCB’de sürgünde bulunan değişik komünist partilerin kadroları, önderleri acımasızca katledilir, zindanlara tıkılır.

Kapitalizmden komünizme geçiş tarihsel sürecinde sınıf mücadelesi sürer. Bu mücadele, kapitalist yolla sosyalist yol arasındaki keskin mücadeledir. Geçiş süreci, sınıf mücadelesinin iç ve uluslararası cephede derin ve kapsamlı bir şekilde sürdüğü bir süreç; kesintisiz bir devrim olarak içte ve dışta derinleşerek geliştiği bir süreçtir.

Sosyalizmden komünizme geçişte, Marksizm-Leninizm’in sınıf mücadelesi teorisinin yerine sınıf barışı teorisinin geçirilmesi, proletaryanın kapitalist yola karşı mücadelesine yasak koymak, yeni tip burjuvazinin; eski dünyanın kalıntılarının, emperyalizmin baskısının özgürce at koşturmasına ve kapitalist restorasyona kapıların ardına dek açılması demektir. Nitekim olan şey de budur.

Bu teori (ve pratik), proletaryanın önderliğini, proletarya diktatörlüğünü ve komünizme gidişi reddederek kapitalizmi yeniden kurma teorisidir. Bunun en çarpıcı kanıtı da tüm bir SSCB’nin sosyalist inşa ve 56 sonrası geriye dönüş sürecinin deneyimlerinin ta kendisidir.

Modern revizyonist burjuvazi, çağımızın 1945’lerden sonra değiştiğini, çağımızın” barış çağı”, “ barışı elde etme çağı”, vs. olduğunu ilan etti.

Bu tez,  Browderizm’in, Titoizm’in, 45-53 arası dönemde SSCB’de Varga’nın, Vozenskylerin ilan ettiği, Stalin önderliğinde SBKP(B)’nin mahkum ettiği görüşlerdir. Bu görüşler zaten burjuvazinin ve sosyal demokrasinin de bas bas bağırarak savunduğu görüşlerdi.

Marksizm’e karşı savaşında Brenstein revizyonizmi de, Marksizm-Leninizm’e karşı savaşımda Kautskyizm ve 2. Enternasyonal oportünizmi de aynı tezleri içerik olarak defalarca ilan etmişlerdi.

Gerçekte bu tez, emperyalizmin karakterinin değiştiği, emperyalizmin artık uygarlaştığı, artık devrimlere gerek kalmadığı gibi sahte savlara dayanmaktadır. Nitekim çağın ve emperyalizmin değiştiği savunusuyla “Barış içinde bir arada yaşama ilkesi” SSCB’nin dış politikasının temeli/özü ilan edildi.

Bu tezle açıkça, proletaryanın burjuvaziye, ezilen halkların emperyalizme karşı devrim yapmaktan vazgeçmesi, sınıf işbirliğine gidilmesi gerektiği savunuldu. Artık devrimlere gerek kalmadığı, kapitalizmden sosyalizme barışçıl, parlamenter yoldan geçişin çağımızın temel özelliği haline geldiği bayağı bir burjuva demagojisinin eşliğinde yırtınırcasına ilan edildi.

SSCB’de ve Sosyalist Kamp’ta sosyalizmin tasfiyesi ve devrimlerden vazgeçilmesi politika ve eylemi, Kruşçevci revizyonizmin ve ardıllarının açık burjuva ve karşı devrimci karakterinin, emperyalizm ile modern revizyonizmin dünya devrimini boğma, ezme, tasfiye etme bağlaşmasının tipik bir ifadesi idi.

Kruşçevci kızıl maskeli karşı-devrimin, proletaryanın tarihinde karşılaştığı bu en iğrenç ihanet, bu tezleriyle bir yandan sosyalizmi, devrimleri tasfiye etmeye girişirken, öte yandan da emperyalist/kapitalist dünyanın yeni patronu ABD ile birlikte dünyanın “barışçıl” yoldan paylaşımını savunuyor, ABD’den kendi emperyalist-şovenist siyasetinin meşruiyetini onaylamasını istiyordu.

Modern revizyonist burjuvazi, savaş, barış gibi temel tezlerde de Marksist-Leninist teori ve politikaları tasfiye ederek “yeni koşullar”, “yaratıcı Marksizm-Leninizm”, “dogmatizme karşı mücadele”, vb. sloganlar altında bir yandan Amerikan emperyalizminin nükleer savaş şantajına ve Soğuk Savaş Stratejisine boyun eğerken, öte yandan da bu durumu modern revizyonist tezlerine haklılık kazandırmak için kullanıyordu.

Bu revizyonist hainler, “Gerçekten de yalnızca iki yol vardır: Ya barış içinde bir arada yaşama, ya da tarihte en korkunç imha savaşı. Üçüncü bir yol yoktur.”  felaket tellallığıyla devrimi açıkça reddediyor, proletarya ve halklara devrim yapmayı yasaklıyorlardı. Yeni burjuvazi, ABD’ye, “eğer işbirliği ve anlaşma arzusu gösterilirse, görüşmeler yoluyla uluslararası ilişkilerdeki en karmaşık sorunların bile çözülebileceğine” inandıklarını, “Görüşmeler yöntemi,  uluslararası sorunların hallinin tek yöntemi haline gelmesi” gerektiğini, “Bütün dünyada barışın pekiştirilmesi de dünyanın en büyük iki devleti SB ile ABD arasında dayanıklı dostça ilişkiler kurulmasının öneminin büyük” olduğunu, “bunun bütün insanlık için çok büyük önemi olacağı”nı vurgular ve propaganda ederler.

Amaç açıktır: Sosyalizmi tasfiyede, devrimci eylem odaklarını söndürmede emperyalizmle elbirliği, dünya etki alanlarının paylaşımında da karşılıklı anlayış, uzlaşma ve işbirliği.

Modern revizyonizmin, SSCB’de komünizme geçiliyor palavrası bir yana, onların komünizme geçiyoruz dedikleri şeyin/hedefin gerçekte kapitalizmin inşası, sosyal emperyalizm olduğu gerçeği bugün zaten daha çarpıcı açığa çıkmıştır.

Modern revizyonizm ve Kruşçevci burjuvazi, Yugoslavya’yı “sosyalist”, İngiliz-ABD işbirlikçisi Tito’yu “büyük Marksist-Leninist” ilan ederek, 20. Parti Kongresi aracılığıyla bir kez daha bunu açıklayarak Marksizm-Leninizm’e, sosyalizm ve devrime düşman, aynı kapitalist yolun yolcuları olduklarını fütursuzca ilan ettiler.

Modern revizyonizm, “kapitalist olmayan kalkınma yolu” teziyle, ulusal kurtuluş mücadelesinin zafere eriştiği ilerici burjuva ve küçük burjuva iktidarları; ABD ve Batı etkisinden kurtulan, SSCB’ye yanaşan ülkeleri bir yandan kendi yeni-sömürgeci hegemonyaları altına almaya çalışırken, öte yandan da bu ülkelerdeki proletarya ve komünistlerin kendi ülkelerinde devrim yapma hakkına yasak koyarak, bu ülke proletaryası ve halklarını kendi burjuva iktidarlarının işbirlikçileri ve ülke içerisinde sovyet sosyal emperyalizminin yeni sömürgeci araçları haline getirmeye çalıştılar.

“Lenin’e dönüş”, “kişi putlaştırmasına karşı mücadele” adı altında, Stalin’in Komintern’e önderlik ettiği dönem de mahkûm edilmeye çalışıldı.

Uluslararası Komünist Hareket (UKH) içinde baş tehlike “dogmatizm” ilan edildi. Modern revizyonizme karşı tavır alan devrimci liderler ve komünist partiler, “dogmatik, sekter, bölücü, bürokrat, maceracı”, “yaratıcı Marksizme” karşı savaşan ve kişiyi putlaştıranlar olarak damgalandı. UKH, her türlü burjuva revizyonist baskıyla teslim alınmaya çalışıldı. AEP ve ÇKP’ye karşı yürütülen kirli revizyonist savaş aracılığıyla da uluslararası sermayeye güven telkin edildi, destek alınmaya çalışıldı.

Revizyonist 20. Kongre çizgisi, baskıcı ve keyfi bir biçimde UKH’nın genel çizgisi ilan edildi.

“Kruşçev tek yanlı bir karar aldı ve hiç kimseye sormadan Enformasyon Bürosu’nu tasfiye etti.” (Enver Hoca)

“Revizyonizm, Marksizm-Leninizm’e karşı yürüttüğü mücadeleyi başlıca üç demagojik sloganın ardına gizledi: ‘Marksizm-Leninizmin yaratıcı bir biçimde geliştirilmesi ve dogmatizme karşı mücadele’ , ‘Marksizm-Leninizmin her ülkenin somut şartlarına yaratıcı bir biçimde uygulanması’ ve ‘Stalinizme’ ya da ‘kişi putlaştırılmasına karşı mücadele.’” (Enver Hoca, AEP Tarihi, C. 2, s.179, Yurt Yay.)

Modern revizyonizm, her bir sosyalist ülkenin çıkarlarını “tüm sosyalist kampın çıkarları ile başarıyla”  birleştirilmesi için “ihtisaslaşmanın ve işbirliğinin” geliştirilmesinin “büyük öneme sahip” olduğu demagojisi altında şunları savunur: “Bugün artık her sosyalist ülkenin, eskiden tek sosyalist ülke olan ve uzun zaman kapitalist çember içinde bulunan SB’nin yapmak zorunda olduğu gibi, ağır sanayinin her dalını mutlaka geliştirmesi zorunlu değildir… Avrupa’daki her bir halk demokrasisi ülkesi, en elverişli doğal ve ekonomik önkoşulların bulunduğu sanayi dallarında ve mal üretiminde ihtisaslaşabilir. Aynı zamanda bu, tarımın ve hafif sanayinin gelişmesi için gerekli önemli miktarda tahsisat ayrılması ve bu temel üzerinde halkların maddi ve kültürel gereksinimlerinin daha tam olarak tatmin edilmesi için gerekli ön şartları yaratır.” (SBKP(B) XlX. Ve XX. PK Raporları, s.126 )

Bu değerlendirme ve politikanın Marksizm-Leninizm’le, Stalin’in politikalarıyla hiçbir ilişkisi yoktur.

Bu politika, sosyalist kamp ülkelerini “arka bahçe”, “muz cumhuriyetleri” haline getirmeyi ifade eden revizyonist burjuvazinin sömürgeci, yayılmacı politikasıdır. Modern revizyonizmin, yeni tip burjuvazinin, doğası gereği, burjuva milliyetçi, büyük devlet şovenisti politika ve pratiğidir. Bu politika, emperyalist dünyanın ve her renkten diplomalı uşaklarının, ideolojik papazlarının, satılık kalemşorlarının, ikiyüzlü politik sözcülerinin savuna geldiği yeni sömürgeci politikadır.

Biliyoruz ki kapitalizmden komünizme geçiş üretici güçlerin en ileri düzeyde, sınırsız geliştirilmesini gerektirir. Biliyoruz ki, ulusal bağımsızlığın güvencesi, tarımın ve bir bütün olarak toplumun sosyalist dönüşümü; tarihten devralınmış kent kır, kafa emeği ile kol emeği, vb. vb. arasındaki eşitsizlikleri yok edebilmek için üretim araçları üreten/makine üreten makine sanayiye, ağır sanayiye gereksinim var. Ağır sanayinin, her ülkede, bilim ve tekniğin en son verilerine dayalı bir tarzda kesintisiz geliştirilmesi, genişletilmiş yeniden üretim sürecinde sosyalist/komünist ekonominin maddi temeli ve can damarı olarak inşası ve yetkinleştirilmesi sosyalist inşanın ve proletaryanın komünizme geçişinin asla vazgeçilmez olmazlarındandır.

Ağır sanayinin kurulmasını reddetmek sosyalizmin inşasını reddetmektir. SSCB’de güçlü bir ağır sanayi var diye halk demokrasisi ülkelerinin ağır sanayiyi kurmaktan vazgeçmesini önermek, istemek bu ülkelerde sosyalist inşanın reddi ve bu ülkeleri tarıma, hafif sanayiye dayanan, ucuz işgücü ve hammadde kaynağı, birer askeri üs olarak gören sosyalizm maskeli tipik bir emperyalist ve sömürgeci politikadır. Sovyet modern revizyonistleri, sosyalist kamp ülkelerini kendi yeni tip yeni sömürge uyduları haline getirmeyi de kapitalist restorasyon sürecine bağlı olarak başarmışlardı.

Modern revizyonist burjuvazi, merkezi planlamayı büyük oranda tasfiye ederek, işletme özerkliğini geliştirerek, değer yasasının alanını sürekli geliştirerek, karlılık ve azami kar yasasına bağlı ekonomik işlerliği kararlaştırarak, maddi teşvikleri temel itici haline getirerek, yeni ekonomi-politikası ve yeni ekonomik-politikası aracılığıyla sosyalist ekonomiyi, süreç içerisinde, kapitalist/revizyonist bir ekonomi haline getirmeyi, SSCB’yi dünya devrimin ana üssünden dünya karşı devrimin sosyal emperyalist üssü haline getirmeyi de başardı.

Kapitalizmin yeni tipten inşasının ekonomik programını inceleyeceğimiz bölümde sorunun bu boyutunu ayrıca ele alacağımız için şimdilik işin bu yanını geçiyoruz.

Kruşçevci revizyonist burjuva klik, 20. Parti Kongresi’nin son gününde, üstelik seçimler yapılıp iktidarını güvence altına aldıktan sonra “Kişi Putlaştırmasına ve Bunun Sonuçlarına Karşı Mücadele” isimli “Gizli Rapor”u darbeci bir tarzda kongrenin kapalı oturumuna sunar. Not alınmanın da yasaklandığı oturumda bu belge, Kongre’de hazır bulunan UKH heyetlerinin sadece sorumlularına verilir**.

Bu belge, SSCB’de hiçbir zaman yayınlanmaz. Ama belge, 20. Kongre’den hemen sonra emperyalist Batıya alelacele ulaştırılır. Ki, elli yıl boyunca gizli kalması öngörülen bu rapor, ancak 2006 yılında Rusya’da yayınlanır. Söz konusu ihanet belgesi Rusya Devlet Tarih Müzesi'nde açılan bir sergide sergilenir. Hemen eklemek gerekir: Kongreye sunulan bu belge, el altından sızdırılmadan önce üzerinde tahrifatlar yapılarak yayınlanmıştır. Konu bağlamında Grover Furr, şunları yazmaktadır:

“Hruşçov’un XX. Kongrede yaptığı konuşmada kullandığı çarpıtma yöntemlerine geçmeden önce bu konuşmanın yayınlanmış metninde de tahrifat yapıldığını göstermeliyiz.

“Hruşçov’un konuşmasının ‘SBKP MK İzvestiya’da yayınlanan metni,  SBKP MK Başkanlık Heyetine 1 Mart (1956) tarihinde sunduğu ve SBKP MK Başkanlık Heyetinin 7 Mart 1956 tarihli kararıyla yayına hazırlanıp yerel parti örgütlerine dağıtılan metindi. Bu metin Hruşçov’un kongrede okuduğu metinle bire bir aynı değildi. Örneğin bu kongreye katılanların tümünün hatırlarında konuşmanın salonda büyük bir sessizlikle dinlendiği belirtiliyor. ‘SBKP MK İzvestiya’da yayınlanan metinde ise ‘kapalı oturum’un gerçek havasını yansıtmayan ‘salonda hareketlenmeler’, ‘salonda öfkeli sesler’, ‘alkışlar’ gibi ifadeler var (ben detaylandırdım.-G.F.).

“Sonuç olarak, incelemelerimiz sonucunda raporun sadece içeriğinde değil sunumunda da tahrifatlar yapıldığı ortaya çıktı.” (Hruşçov’un Yalanları, SBKP (B) XX. kongresinde yapılan suçlamalar hakkında, s. 153-154, boldlar yazara ait)

Stalin yaşarken Stalin’in ve çizgisinin en büyük savunucusu gözüken revizyonistler, Stalin’in ölümünün ardından O’nu bir cani, bir katil, bir psikopat, Lenin’in düşmanı ilan ettiler. Gizli Rapor’da emperyalistlerin, sosyal demokratların, Troçkistlerin, faşistlerin, Titocuların Stalin ve SSCB ile ilgili bütün iftiraları kabul edilip Stalin suçlanıyor, burjuva iftira ve kara çalma misliyle tekrarlanıyordu.

Bu proletarya, Marksizm-Leninizm, devrim, sosyalizm düşmanı hainler, dönekler ve korkaklar güruhu Stalin yaşarken O’na ve Marksist-Leninist çizgisine karşı çıkma cüretini hiçbir zaman gösterememişlerdi. Burjuvazi ve oportünistler Stalin’den ve O’nun demir yumruğundan ve bu iradenin arkasındaki işçi-emekçi kitlesinden ölesiye korkuyorlardı.

“Neden Stalin yaşarken karşı çıkmadınız, bu görüşlerinizin mücadelesini vermediniz” sorusunu Kruşçevci MK ve Kruşçev haini şöyle yanıtlar:

“O zamanki şartlarda bu mümkün değildi… Sovyet insanları Stalin’i devamlı, düşmanın vuruşlarına karşı SSCB’yi korumak için, sosyalizm davası için mücadele eden bir insan olarak biliyorlardı…. Bu koşullarda Stalin’e karşı her çıkış, halk tarafından kavranamazdı ve burada söz konusu olan, asla kişisel cesaret eksikliği değildir. Açık ki, bu atmosfer altında Stalin’e karşı çıkan hiç kimse halktan destek alamazdı.” (Aktaran, Teoride Doğrultu)

İşçi sınıfının, halk düşmanlarının bu korkuları hiç de haksız değildi. Kendi aşağılık itirafları da bunu kanıtlıyor. Marksizm-Leninizm’in, devrimin, sosyalizmin, Stalin’in düşmanlarının, bu aşağılık korkak leş kargalarının söz konusu sözleri, gerçekte revizyonistlerin daha Stalin hayattayken, Stalin sonrası döneme hazırlık yaptıklarının da dolaylı ama açık itirafıdır. “Benden sonra SB’ni satarsınız” diyen Stalin, ne yazık ki, haklı çıkmıştır. Ama bu, tersinden Stalin’in Stalin sonrasına ilkeli, sağlam bir SBKP bırakamadığının da acı bir itirafıdır.

Stalin, sosyalizmin zaferi, burjuvazi ve yardakçılarının sürekli yenilgisi demekti. Burjuvazi ve oportünistlerin Stalin’den nefret etmeleri, her türlü kara çalmaları anlaşılabilir bir olgudur. Stalin, hem sınıf düşmanları ve hainler tarafından en nefret edilen ve en korkulan kişi olmuş ve hem de emekçi insanlık içerisinde en sevilen devrimci liderlerden belki de başta geleni olmuştur.

Devrimden, komünistlerden, işçi ve emekçilerden ölesiye korkan burjuvazi ve çanak yalayıcıları, aynı burjuva soydan olan Kruşçevciler ve ardıllarının korkusu anlaşılırdır: Her şeyden önce SSCB proletaryası ve halklarının iradesi Stalin’in arkasındadır. Bu öyle bir irade ve sevgidir ki, revizyonist burjuvazi, SSCB işçi ve emekçileri önünde Stalin’i mahkum edememiş, “Gizli Rapor”u hiçbir zaman SSCB’de yayınlayamamıştır.

Devrimin, komünizmin, Stalin’in bilinçli azılı düşmanı A.Yakovlev, “Stalinciliği daha da nefret kılan, halkın büyük bir bölümünün bunun sorumluluğuna ortak olmasıdır.” (SB’de Ne Yapmak İstiyoruz, s. 38), der.

Kruşçev’in açıklaması ile Yakovlev’in sözleri ne güzelde çakışıyor ve temel gerçek, Stalin’e duyulan işçi, emekçi sevgisidir. Bu vb. itiraflar, Stalin önderliğinde sosyalizmin bir işçi-emekçi hareketi olarak doğuşu ve zaferini ve Stalin’in büyüklüğünü çok güzel ifade etmektedir.

Peki, revizyonistler neden işe Stalin düşmanlığıyla başlamak zorundaydılar?

Birinci olarak revizyonist burjuvazi, özellikle 1945’ler sonrası “Stalin kültü”nü bilinçli tarzda geliştirdi. Amaçları, Stalin sonrası dönemde Stalin’e, sosyalizme can alıcı noktadan saldırmaktı ve bu külte de dayanarak iktidarı ele geçirmekti. Stalin’i adeta Tanrı katına yücelterek tapınma kültürü yaratan bürokratik- revizyonist güruhtur. Stalin yaşarken bu külte karşı çıktı ve mücadele etti.

Ne var ki, bu mücadelenin yeterli olmadığı, burada da Stalin’in ciddi bir hatası olduğunun altı çizilmelidir. Dahası eklemek gereklidir: Stalin yüksek otoritesine karşın kadir-i mutlak bir güce de sahip değildi. Bunu da akılda tutmakta yarar vardır. Yoksa abartılı eleştiri ve değerlendirmelere kaymak kaçınılmaz olabilir. Sayısız veri Stalin’in külte karşı mücadele ettiğini ama bunu önleyemediğini de kanıtlıyor.

SSCB halklarının Stalin sevgisi doğaldı. Sahte olan revizyonist bürokratların sevgi gösterisi ve törenleriydi.

İkinci olarak, kişi kültü salt Stalin’le, dahası asıl olarak Stalin ile sınırlı değildi.

Kişi kültü, parti kültü, devlet kültü, “yanılmaz” yetkililer kültü, önder kültü ile birleşmiş ve kaynaşmıştı. Siyasal ve toplumsal bir olguya dönüşmüştü; ki bu olgunun altı çizilmelidir. Revizyonistler, bürokratlaşma/yozlaşma sürecini bu kültün arkasına ustaca gizleyerek de geliştirip, güçlendiler.

Üçüncü olarak, kişi putlaştırmasına (kültüne) karşı mücadele adı altında, gerçekte, toplumsal-siyasal bir kansere dönüşmüş olan söz konusu kült yüceltildi. “Kişi kültüne karşı mücadele” sloganı toplumsal, siyasal, ideolojik bağlamlarından koparılarak salt Stalin ve Lenin-Stalin çizgisine bağlı kalan komünistlerin eleştirisi(!) ile, bir de rakip revizyonist kliklerin tasfiyesi ile sınırlanarak kullanıldı. Hatırlatmak yararsız olmasa gerek: Yeni tip burjuvazi ve temsilcileri “kişi kültü” derken “Stalin kültü”, “kişi kültüne karşı mücadele” derken “Stalinizme karşı mücadele”yi anlamakta ve propaganda etmekteydiler. Gerçekte yeni tip küçük burjuva sınıfına-bürokrasisine dayanan ve onu ifade eden kültü olduğu gibi koruyup daha da geliştirerek, dahası, revizyonist burjuvazinin diktatörlüğünün ve kapitalizmi inşa çizgisinin payandası yaptılar.

Dördüncü olarak, kişi putlaştırmasına karşı “Leninist mücadele”, “Leninizm’e dönüş” bayrağı altında “Stalinizm”e karşı ilan edilen mücadele ile proletarya diktatörlüğünü yıkma, sosyalizmi tasfiye etme, proletarya enternasyonalizmini yok etme, devrimci olan ne varsa ona düşmanlığın teori ve pratiği olarak azgınca kullandılar. Stalin’i mahkum etmeden, Stalin’in Marksist-Leninist çizgisini ve pratiğini ret ve tasfiye etmeden, revizyonist burjuvazinin sosyalizmi tasfiye etmesi, kapitalizmi kurması olanaklı değildi. Sinsi düşman, bu hainler ve dönekler ordusu “Stalinizme karşı mücadele”  bayrağı altında tam da bunu hedefleyerek gerçekleştirdiler. Böylece, Menşevizmin, II. Enternasyonal oportünizminin ve Troçkizm’in, Titoizm’in “Stalinizme karşı mücadele” bayrağını fütursuzca devralarak etkin bir tarzda kullandılar.

Beşinci olarak, “Stalinizm”e karşı mücadeleyle emperyalist dünyanın, her türden burjuva akımın, sosyal demokrasinin, Troçkizm’in aktif desteğini almaya çalıştılar. Çünkü sosyalizmi tasfiye etmek için, devrimci eylem odaklarını söndürmek ve UKH’yı dağıtmak için,  uluslararası reformizmi, revizyonizmi iyice diriltmek için, kapitalist-emperyalizmi korumak, sağlamlaştırmak için, doğal bağlaşıklarının desteğini örgütlemeye gereksinimleri vardı.

Nitekim uluslararası sermaye ve yedeğindeki ideolojik-siyasi akımlar, Titocular, Troçkistler, SSCB’de mahkûm edilmiş, yenilgiye uğratılmış; her türlü açık ve gizli burjuva akım, Kruşçev’i, Kruşçevizm’i, O’nun “reform”larını, “Stalinizm” düşmanlığını dizginlenemez bir sevinç çığlığı ile selamladılar ve maddi-manevi olarak çılgınca desteklediler ve daha ileri gitmesi için teşvik ettiler.

Kruşçevizm, tarihin gördüğü en sinsi ve en büyük ihanettir. Ki enternasyonal proletaryanın tüm sınıf düşmanları bunu hemen anladı. Modern revizyonist ideoloji ve pratiği (hegemonyacı sosyal emperyalist politikasıyla çatışmaktan geri durmaksızın) her bakımdan destekledi.

Altıncı olarak, “kişi putlaştırmasına”, “Stalinizme” karşı mücadele bayrağı partide, devlette, kitle örgütlerinde Lenin ve Stalin’in çizgisine bağlı olanların etkin bir şekilde temizlenmesi, bir kesimin de tarafsızlaştırarak yedeklenip kullanılması için de gerekliydi.

Nitekim süreç böyle gelişti. Köklü, yaygın, kapsamlı, her cepheyi kapsayacak tarzda fiziksel imha da dâhil kapsamlı tasfiyeler örgütlendi. O aşamadaki güçler dengesi nedeniyle, bir de Stalin’in yakın çalışma arkadaşları olmaları ve Kruşcevizm’e suç ortaklığı yaptıkları için artık “bolşevizmin bir cesedi” (E. Hoca) haline gelmiş Molotov-Kagonoviç-Voroşilov gibilerini hem iç güç dengelerinden dolayı hem de Sovyet proletaryası ve halklarını kandırmada tepe tepe kullanmak için 1957’ye dek elde tuttular.

Vurgulamak isteriz, Lenin’e dayanan Stalin’in çizgisinden sosyalizm çıktı. Kruşçevizm’in çizgisinden ve “Stalinizm”e karşı mücadeleden modern revizyonizm, revizyonist burjuvazi, sosyal emperyalizm, Gorbaçovculuk, derken Yeltsincilik çıktı.

Sosyalizmi, Sosyalist Kamp’ı tasfiye etmek için uluslararası burjuvazinin enerjik enternasyonal desteği gerekiyordu. Kruşçevizm ve ardılları, bu desteği almayı başardı. Uluslararası burjuvazi ve oportünizm bu yolda modern revizyonizmle omuz omuza savaştı.

Onlar sosyalizmi birlikte tasfiye ettiler.

Yedinci olarak, dünya burjuvazisi, bir dizi modern revizyonist ve oportünist akım, Troçkizm’i, Browderizm’i, Titoizm’i alkışladıklarından daha çok Kruşçev modern revizyonizmini alkışlayarak, destekleyip teşvik ederken öte yandan da pek bilinen klasik burjuva kurnazlığıyla, modern revizyonizmin, revizyonist burjuvazinin, sosyal emperyalizmin her türlü çirkef ve başarısızlığının faturasını da sosyalizme, “Stalinizm”e yıkmak, “Stalincilikten yeterince kopmamaya”  bağlayarak bir de bu cepheden Marksizm-Leninizm’e, Stalin’e saldırarak gözden düşürmeye çalıştılar.

Benediktov’un, Litov’un bir sorusunu yanıtlarken verdiği şu cevap da (ki sadece bir kısmını aktaracağız) soruna ışık tutmaktadır:

“Hruşçov’un eylemlerinin ana ekseni iktidar mücadelesi, parti ve devlet aygıtlarında tekelci bir konum mücadelesiydi ve sonunda bunu başarıp iki büyük mevkiyi elde etti: SBKP MK Birinci Sekreterliği ve SSCB Bakanlar Kurulu Başkanlığı.

“Ama Nikita Sergeyeviçin durumu ilk başta zordu. Parti merdiveninde birinci olmasına karşın Politbüro’dakilerin çoğu yandaşı değildi, hatta tersine. Molotov, Malenkov, Kaganoviç, Voroşilov, Stalin’in eski çevresinden önde gelen diğer parti ve devlet adamları asla Hruşçov hakkında olumlu bir fikre sahip olmadılar, onu daha ziyade üzerinde uzlaşılan bir figür, geçici bir adam olarak görüyorlardı ve elbette ki Hruşçov da bunu iyi anlıyordu. Yerel parti ve devlet aygıtlarında yine epey sayıda Stalin okulundan geçmiş ve Hruşçov’un ‘yenilikçiliği’ne oldukça şüpheli bakan insanlar bulunuyordu. Bu ‘muhalefeti’ zayıflatmak ve kırmak, rakiplerini kötü göstermek, toplumsal bilincin Stalin’e karşı bir ruhla kitlesel bir ruhla yoğrulmasını gerçekleştirmek gerekiyordu. Marksist-Leninist yaklaşımın titiz bir bilimsel gerçekçiliğine ters düşen maceracı küçük burjuva hayalcilik için gereken zeminin hazırlanmasını kastediyorum.  Stalin’in karalanması ve onun ‘baskıları’na kurban gidenlerin rehabilitasyonu kampanyası bu amaçlar için idealdi. Üstelik rehabilite edilenlerin bir kısmı parti ve devlet aygıtında görevler aldı ve doğal olarak Hruşçov’un dayanağı haline geldi.” (Stalin ve Hruşçov Hakkında, İvan Aleksandroviç ile Söyleşi, V. Litov, s. 70)

Okurları, 20. Parti Kongresi’ne sunulan “Kişi Kültüne Karşı” adlı belgeyi incelemeye çağırıyoruz. Bu rapor “XX. Kongre Gizli Raporu, Kişi Kültüne Karşı” başlığıyla 1991 yılında “Pencere Yayınları” tarafından yayınlanmıştır. Belgede, dikkat çeken bazı olguların altını çizmekte yarar görüyoruz.

Birinci olarak, doğrudan olmasa da, “Stalinizm”e karşı mücadele politikası Stalin’in ölümünün hemen ardından başlatılır.

Şu sözler bu olgunun birinci ağızdan itirafıdır:

“Stalin’in ölümünden sonra, Parti Merkez Komitesi bir kişiyi yüceltmenin, onu tanrı gibi doğaüstü niteliklere sahip bir süpermene dönüştürmenin Marksizm-Leninizm ruhuna uygun olmadığını, yabancı olduğunu sürekli açıklama politikasını uygulamaya başladı.” (Kişi Kültüne Karşı, s.10)

Bu itiraf, Stalin’in naaşı daha yerdeyken koltukları paylaşan ve “deStalinizasyon” doğrultusunda önemli kararlar alanların sürece hazırlıklı girdiklerinin de kanıtıdır.

İkinci olarak, kötü ünlü raporda, Stalin’in halktan koptuğu “En son bir köyü ziyaret etmesi… Ocak 1928 ” ise (ki, bu bir palavra) ve “Birçok film kolhoz yaşamını öyle tasvir ediyordu ki, sofralardaki masalar hindi ve kazların ağırlığı altında bükülmüş. Stalin durumun gerçekten böyle olduğunu sanıyordu.” (agk., s. 69) saptaması doğru ise (ki bu da bir palavradır), bu demektir ki, Enver Hoca’nın vurguladığı şey, Stalin’e yanlış bilgi aktarılıyor, Stalin’e tozpembe bir tablo çiziliyordu saptaması da doğrudur.

Bu sözler küçük burjuva bürokratik-revizyonist tabakanın Stalin’e ve parti önderliğine yoğun bir yalan-yanlış bilgi akışı örgütlediğini kanıtlıyor. Anlaşılan revizyonist-bürokratlar, bir yandan Stalin’i putlaştırarak zararsız aziz tahtına oturtmaya, O’nu cam bir fanusun içine hapsetmeye çalışırken, bir de ölümünden ya da öldürülmesinden sonra bir kez daha öldürmek için hazırlık yapmışlardır.

Üçüncü olarak, Stalin Jdanov’un öldürüldüğünden kuşkulanır, olayı aydınlatmak için soruşturma başlatır. Bazı maddi veriler ortaya çıkar. Ünlü “Suikastçı Doktorlar Davası” başlatılır. Fakat Stalin kısa bir süre sonra ölür (ya da öldürülür.) Molotov’un söylediğine göre Stalin’in ölümü tam da “Suikastçı Doktorlar Davası”nın mahkemesinin başlayacağı günde gerçekleşir. Hainler, konuyla ilgili “Gizli Rapor”da şunları söylüyorlar:

“Doktorlar Davası’nı Stalin’in ölümünden sonra incelediğimizde, baştan sona uydurma olduğunu anladık.”

“Bu yüz kızartıcı dava Stalin tarafından düzenlendi. Ne var ki, sonuçlandırmaya zamanı (ömrü) yetmedi. Bu nedenle doktorlar hala yaşıyorlar. Şimdi hepsinin itibarı iade edildi. Önceden çalıştıkları yerde çalışıyorlar, sadece hükümet üyelerini değil, üst düzeydeki kişileri de tedavi ediyorlar, onlara tam güvenimiz var; önceden olduğu gibi görevlerini dürüstlükle yapıyorlar.” (agk., s. 58-59)

Açıkça görülen o ki, revizyonistler kendi tetikçilerini aklayıp ödüllendirmişler. Bu aklama faaliyeti ve Jdanov davasının üstünün sessiz sedasız örtülmesi çok açık bir şekilde gerçek suçluları ele vermektedir.

Dördüncü olarak, belgede (Gizli Rapor), Stalin’in kuşkuculuğundan, çevresine güvensizliğinden oldukça sıkça bahsedilir. Bu kuşkuculuğun 40’lı yıllarda ve ölümüne doğru oldukça arttığı belirtilir. Stalin, paranoyak ve adeta bir deli olarak tasvir edilir.

Benediktov’un (Stalin’in çevresinde yer alan sosyal demokrat mayalı Kruşçev vb gibilerden ve Bolşevik mayadan yoksun oldukları halde bazı yeteneklerinden dolayı, Stalin tarafından politikaları belirlemede karar verici konumda olmalarına izin verilmeksizin, değerlendirildiklerinden bahsettikten sonra) şu paranoya ve delilik demagojisini anlamamıza hizmet eden açıklamaları da oldukça önem taşımaktadır:

“Çeşitli türden ‘anılarda’ iddia edildiği gibi, hayatının son aylarında en yakın çalışma arkadaşlarından korkan Stalin değildi. Asıl ondan ölümüne korkan Hruşçov, Beria, Malenkov ve ötekilerdi, çünkü çok eskide kalmış suçlar için bile er ya da geç hesap sorulacağını biliyorlardı. Stalin’in hayatının son günlerinde neredeyse delirmiş gibi gösterme çabalarının sebebi de budur. Üstelik Stalin daha önce söylediğim gibi eski tüfek partililerin yerine genç kadroları açıkça hazırlıyordu. Bu da, elbette bu eski tüfeklerce kendilerine çekilmiş silah olarak algılanıyordu.” (age., s. 98)

Hatırlayalım, Kruşçev, Mikoyon gibileri, Stalin hayattayken O’nu öldürmeyi planladıklarından bahsederler. Stalin, “benden sonra Sovyetler Birliği’ni satarsınız” diyor Kruşçev’e. Gizli Rapor’da ise şunlar yazılı:

“Açıkça Stalin’in politbüronun eski üyelerini bitirme planları vardı. Sık sık politbüro üyelerinin yenilenmesi gerektiğinden söz ederdi.

“Merkez Komitesi Prezidyumunu yeni 25 kişinin seçilmesiyle ilgili olarak XIX. Kongreden sonra yaptığı öneri eski politbüro üyelerini uzaklaştırma ve her yönden desteklesinler diye daha az deneyimli üyeleri alma amacını taşıyordu.

“Buradan gelecekte eski politbüro üyelerini yok etmenin bir planı olduğunu ve bu yolla Stalin’in bütün utanç verici hareketlerini, şimdi değerlendirdiğimiz (rapordaki suçlamalar kastediliyor-bn.) hareketlerini örtme planı olduğunu tahmin edebiliriz.” (agk., s. 74)

Bu saptamalar ve çizilen tablo Stalin’in revizyonist bürokratları temizleme niyet ve hazırlığının itiraflarıdır. Yine Stalin’in bu yönelimi Stalin’in ölümünün bir politik cinayet olabileceğini de güçlendiren bir veridir. Ve tekrar hatırlatmak isteriz, yeni tip burjuvazinin önündeki en büyük engel, zaafları ne olursa olsun, yine Stalin’di. Yukarıdaki itiraflar, daha Stalin hayattayken Stalin’i tasfiye etme planlarının, dahası girişimlerinin olduğunu, revizyonist kliklerin buna uygun bir hazırlık içinde olduklarını dolaylı ama açıkça göstermektedir.

Kızı Svetlana’nın Mektuplar’ında Stalin’in güvenlik adına sürdürmek zorunda olduğu tecrit yaşama ilişkin değerlendirmeleri dikkat çekicidir. Svetlana söz konusu tecridin Stalin’in tercihiyle değil, parti ve devlet bürokrasisi tarafından inşa edildiğini de vurgular. Bu durumu, yeni tip küçük burjuva kastın Stalin’i dizginleme, sınırlama, çevreleme, etkisizleştirme harekâtı olarak da yorumlayabiliriz. Bunun doğru olmadığını düşünmek için ortada bir neden de gözükmemektedir zaten.

W.B. Bland, 1930’lardan başlayarak Stalin’in ölümüne dek geçen süreçte, SBKP (B) MK’ya “gizli revizyonist bir çoğunluk”un egemen olduğunu, Stalin ve çevresinin -komünistlerin- bir azınlık oluşturduğunu ileri sürmektedir. SSCB’de restorasyonun Stalin’in ölümünden sonra, bu “gizli revizyonist çoğunluk” tarafından başlatıldığını savunmaktadır. Her ne kadar W. B. Bland’ın bu düşüncesine katılmasak da, yine de, 1945 sonrası için bu tezin son derece dikkate değer olduğunu belirtmek isteriz. Çünkü 45’ler sonrası küçük burjuva bürokratik tabaka bir kasta da dönüşmüştür. Ve bu kast, henüz bütün çıplaklığı ile kendi ideolojisini, politikasını ortaya koymaya cesaret edememektedir. Bu doğrultudaki öncü çıkışları ifade eden Vargaların, Vozenskylerin sonu da biliniyor. Yani politik kuvvet ilişkileri ya da politik güç dengeleri bu kastın açıktan ortaya çıkmasına henüz elverişli değildi. Dolayısıyla illegaliteye yatmasına yol açmaktaydı. Yeni tip bürokratik çürüme olgusu ve partinin Bolşevik ruhunu büyük bir oranda kaybetmiş olması olgusu burada özenle hesaba katılmalıdır. Bu durumda Stalin’in en yakın dava arkadaşlarının Stalin’in ölümünün hemen ardından yön değişikliğine başlaması olgusu herhalde rastlantılarla izah edilemez. Belli ki partide temel eğilim farklılıkları bulunmakta ama su yüzüne çıkma cesareti gösterememekte ya da bunun için uygun fırsatı beklemekte ve kollamaktadır. Bu konuda Molotov’un açıklama ve değerlendirmelerinin göz önünde bulundurularak sorunun incelenmesi yerinde olacaktır.

Svetlana’nın “Her yerde düşman görüyordu. Suçlama ve kin hastalığına yakalanmıştı, yalnızlığın ve tecrit olmanın sonucuydu.” saptamasını doğru olarak yorumlayacak olursak, bunun anlamı şudur: Stalin yeni tip bürokratlaşmayı, giderek kastlaşmayı, bu kastın iç iktidar dalaşını, semirme mücadelesini, gitgide daha fazla komploculuğa, entrikacılığa, manipülasyona battığını görüyordu. En keskin Stalinci görünerek kendisini zararsız bir aziz derekesine çıkartıldığını görüyordu. “Stalinci düzen”in Stalin’e yabancılaştığını (ki bu Stalin’in sorumluluğunu ortadan kaldırmamaktadır) anlıyordu. Daha köklü bir müdahalenin gerekli olduğunu düşünüyordu. Kızının “Yaşlandıkça babam yalnızlık çekmeye başlamıştı. Artık o kadar herkesten uzaklaşmış ve yüceltilmişti ki boşlukta yaşıyor gibiydi. Konuşacağı bir insan yoktu.” (age., s. 200) saptaması boş bir saptama olarak görülmemelidir. Görülen o ki, Stalin, yüksek otoritesine rağmen, son yıllarında, büyük bir oranda zararsız bir aziz haline getirilmiştir ya da tablo buna yakın.

Stalin’in kuşkuculuğu konusunda Molotov da şunları söyler:

“-Son yıllarda Stalin biraz düşmeye başladı bana göre. O kadar zorlu zamanlar geçirdi ki! O kadar şeyi zaten nasıl kaldırabildi kendime soruyorum!”

“-Yaşla birlikte herkes çeşitli derecelerde skleroz olabilir. Ama Stalin’de bu çok belirgindi; dahası çok sinirli olmuştu ve herkesten şüphe ediyordu. Son dönemindeyse bence artık tehlikeli olmuştu. Bazı aşırılıklara düşüyordu. Yazdıklarında, bazı söylev ve makalelerinde eski kalıpları büyük bir dikkatle değiştiriyordu. 29.04. 1982” (age., s. 320-21) 

“Stalin zaman zaman aşırı kuşkucu biri oluyordu. Ancak kuşkucu olmamasına imkân yoktu… 15.08.1975)” (Molotov Anlatıyor, s. 339)

“Çok şüpheciydi. O kadar zor yıllar yaşadı ve o kadar büyük yüklerin altına girdi ki son yıllarda biraz dengesini yitirdi. Kafasında en küçük bir hata korkunç bir olayın nedeni olabilirdi.” (age., s. 501)

Molotov’la 140 görüşmeyi yapan Feliks Çuyev, “…Arkadaşlarımdan bir yazar Paris’ten getirdiği A. Avtorhanov’un Stalin’in Ölümü Muamması adlı kitabını bana ödünç vermişti. Ben de Molotov’a verdim, birkaç gün sonra gelip izlenimlerini sordum.”, diyor. Molotov Çuyav’e şunları söyler:

“-Kitap çok ahlaksızca! dedi. Hepsi haydut gerçekten de! Tabii ki gerçek olan bir yanı da var. Beria geçmişten çok geleceğe ait bir adamdı, kendisine bu yönde bir yol açmaya çalışmış. Gerici olarak çok aktifti. Özel mülkiyet dışında bir şey görmüyordu. Sosyalizmi kabul etmiyordu. İleri gittiğini sanıyor oysa aslında geriye çekiyordu, en betere doğru.” (age., s. 347)

“…Beria bence yabancı birisi. Partiye kötü niyetlerle girdi.” “Beria ilkesiz bir adamdı.”

“-Bu dördünün Stalin’e karşı Avtorhanov’un yazdığı gibi bir komplo tezgâhlamış olmaları akla yatkın mı?

“-Üçü, üçü (Beria-Kruşçev-Malenkov kastediliyor-bn). Bulganin hariç. Evet her çeşit plan kaynatmış olabilirler. Beria’nın oynadığı rol ise hala biraz karanlık.” (age., s. 348)

“Ben Beria’yı ilkesiz bir adam olarak gördüm ve hala da öyle görüyorum. Çıkarcıdır. Sadece kendisine kazanç sağlayacak işlerle ilgilenirdi. Kariyerist bile değildi.”

“…İlkesiz bir adamdı. Ve komünist değildi. Partiye yamanmış biri olarak görürüm onu. 21.10.1982 ” (age., s. 364-65)

“-Bu kitaba göre (Stalin-bn.) Beria’ya da güvenini kaybetmiş.

“-Bunun doğru olduğunu düşünüyorum. Beria’nın kendi paçasını kurtarmak için her şeye hazır olduğunu biliyordu. Güvenlik personelinin seçimini yapan Beria’dı, Stalin her şeye kendisinin karar verdiğini sanarak önüne sunulanlar arasında seçimini yapıyordu. Oysa Beria onu mecbur kılıyordu.

“-Kriz geçirmesinden bir gün önce birlikte içerlerken Stalin’i zehirlemiş olabileceği ihtimali var mı?

“-Bu mümkün, evet. Beria’yla Melankov birbirlerine çok sıkı bağlıydılar. Hruşçov da onlara katıldı, onun kendi amaçları vardı. O da herkesi oyuna getiriyordu. Hruşçov’un sosyal temeli daha sağlamdı çünkü küçük burjuvazi her yandaydı. O da tam küçük burjuvaziye hitap ediyordu zaten. Hruşçov’un ne ideolojiyle ne de komünizmin inşasıyla bir ilgisi vardı.’….” (age., s. 349)

Çuyev sorularını sormaya devam eder:

“Poskrebıyşev’e gittim ve Vlasik’in kızıyla konuştum. Bana söylediğine göre babasını tutukladıklarında: ‘Stalin’in günleri sayılı. Yaşayacak az zamanı kaldı,’ demiş. Beria’nın Stalin’in bütün yandaşlarını elediğini fark etmiş, dedim ben.

“-Doğru, dedi Molotov…” (age., s. 350)

Molotov, Stalin’in zehirlenerek öldürülmüş olabileceğini ama bugün bunun kanıtlanamayacağını belirtiyor. Molotov’un sorulan soruları yanıtlarken birkaç yerde geçen şu anlatımları da Stalin’in öldürüldüğü iddiasını güçlendiren açıklamalar niteliğindedir:

“-Stalin, zamanının çoğunu Kuntsevo’yadaki ‘Yakın’ daçasında geçiriyordu. Ve orada öldü. O son günlerini yaşarken ben, sözün doğrusu, gözden düşmüştüm… Stalin’in ölümünden dört veya beş hafta önce gördüm. Son derece sağlıklıydı. Hastalandığında beni çağırdılar. Daçasına gittim, Politbüro üyeleri de oradaydı. Üye olmayan bir tek ben ve Mikoyan vardık. Emirleri veren Beria idi.

“Stalin kanepede yatıyordu. Gözleri kapalıydı. Arada sırada gözlerini açıyor ve konuşmaya çalışıyordu ama hiç kendine gelemedi. Konuşmaya kalkıştığında Beria hemen gidip ellerini öpmeye başlıyordu.

“-Stalin’i zehirlediler mi?

-Olabilir. Ama bugün kim ispat edebilir? 22.04.1970” (age., s. 352)

“Beria’nın bu işe bulaşmış olmasını akla yatkın buluyorum. Uğursuz bir rol oynamıştır. 13.01.1984)” (age., s .352)

 “ Bana söylediği şeye ve benim de hissettiklerime dayanarak, Stalin’in ölümünde parmağının olması imkânsız bir şey değil… Stalin mozolesinde, 1953 1 Mayısında, garip imalarda bulundu. Benim anlayışla karşılayacağımı umuyordu şüphesiz. Dedi ki: ‘Onu elimine eden benim.’ Sanki benim çıkarıma bir şey yapmış gibi. Bende sempati uyandırmak istiyor tabii ki. ‘Hepinizi kurtardım!’ Huroşçov’un yardım ettiğini sanmıyorum. Bazı şeylerin kokusunu almış olabilir… Yine de… Çok yakındı ikisi. Malenkov daha fazla şey biliyordur. Çok daha fazla. 24.08.1971, 09.06.1976 ” (age., s. 353)

Tarihin aydınlanmayan pek çok bölümü var. Bunu bugün, hemen ve doğrudan aydınlatmak elbette ki olanaklı değil. Ancak tüm gizli kalmış yanlarıyla gerçeğin, gelecekte, mutlaka aydınlanacağına inanıyoruz. Leninizm’e dönüş, demokratikleşme, toplumsal adalet, suçların aydınlanması ve haksızlıkların düzeltilmesi vs. vb. adına sahtekârca devrime, sosyalizme, Marksizm-Leninizm’e karşı saldırıya geçen, emperyalist, faşist, Troçkist, Titoist, sosyal demokratik vb. iftiralara sarılan ve Stalin’i itibarsızlaştırma operasyonuna girişen Kruşçevler ve ardılları suçlarını örtmek için sayısız belgeyi yok etmiş olsalar da gerçekler inatçıdır ve er geç bütün boyutlarıyla ortaya çıkacaktır.

Molotov’un verdiği şu bilgi, geleceğe de ışık tutacaktır:

“-Savaş sırasında Stalin şöyle demişti: ‘Biliyorum, ölümümden sonra mezarımın üstüne yığınla pislik atacaklar. Ama tarihin rüzgârı onları temizleyecek.” (age., s. 353)

Yeni tip burjuvazinin ve modern revizyonizmin önderi olarak ortaya çıkan Kruşçevcilerin ilk yaptıkları işlerden birisi de belgeleri tahrif ve yok etmek olmuştur. Konu hakkında tarihin tanıklarından Benediktov şunları söyler:

“İşin özüne varmak istiyorsanız, kafanızı daha fazla çalıştırınız. Hruşçov iktidara geldiği andan itibaren bu belgelere o kadar çok sahtekârlık ve konjonktürellik karıştı ki, hayret etmemek elde değil-bu kadarı bizim partinin komünist yayınlarında nasıl olabilir! Bugün bir türlü, yarın başka türlü, öbürgün de üçüncü türlü yazan ‘önde gelen’ bilim insanları ve uzmanlar da pek güvenilir kaynak değildir.” (age., s. 16)

“Stalin’den nefret eden ve kişisel çıkarlarını ve kinini büyük politikaya taşıyan Hruşçov’un eliyle bu noktada çok şey yapıldı. İşi bilen yetkili kişiler bana Hruşçov’un 30’lu, 40’lı yılların temizliklerine ilişkin birçok belgeyi yok etme emri verdiğini söylediler. Hruşçov ilk başta elbette Moskova’da, Ukrayna’daki kanunsuzluklardaki kendi rolünü gizlemeye çalıştı, Ukrayna’da iken merkeze yaranmak için birçok suçsuz insanı mahvetmişti. Aynı zamanda başka türden belgeler de yok edildi, 30’lu yılların sonunda önde gelen bazı parti yetkililerine karşı uygulanan temizliğin tamamen haklı olduğunu kanıtlayan belgeler. Taktik anlaşılıyor: Hruşçov kendini korumaya alarak kanunsuzlukların bütün suçunu Stalin’e ve kendi iktidarına büyük tehlike gördüğü ‘Stalinistlere’ atmaya çalıştı.” (age., s. 27)

Aynı konuda Molotov da şunları söyler:

“-Hruşçov o sırada KGB Başkanı olan Semiçastniy’i, kendisinin Ukrayna’da yönetimde olduğu döneme ait belgeleri toplamakla görevlendirmişti. Stalin karşıtı kampanyanın en üst noktası buydu.

“-Ukrayna’daki baskılar sırasında kendisi tarafından imzalanmış belgeleri yok etmek için tedbirdi bunlar, diye ekledi Molotov.” (Molotov Anlatıyor, s. 387)

Burada, okuyucunun, Benediktov’un Stalin döneminde mahkemeler ve arşivler halka açıktı, Kruşçev’le birlikte kapatıldı açıklamasını da anımsamasının yararlı olacağını düşünüyoruz. Kuşkusuz ki sorun kişisel kinle izah edilemez, bunu geçiyoruz; sorun yeni burjuvazinin sınıfsal karakterinde, yeni tip burjuva hegemonyanın kurulmuş olmasında, kapitalizmin restorasyonu eyleminde yatmaktadır… Geçmeden, Benediktov’un “Devlet ricali arasında Hruşçov belki de herkesten daha çok Stalin önünde yaltaklanırdı”, vb. sözlerini ve “Daha önce dediğim gibi, Stalin Hruşçov’un sloganları ve programının küçük burjuva özünü herkesten önce ve derinden kavradı. Ancak yine de ülkeyi ve dünya sosyalizmini, Hruşçov ve benzeri ‘gayri Bolşevik’ tipte liderlerin iktidara gelmesinden koruyacak önlemler almayı beceremedi…” değerlendirmesini de hatırlatmak isteriz. Keza Molotov’un “Stalin’in hatası kendisinden sonra gelecek olanın hazırlığını yapmamış olmasıydı.” (Molotov Anlatıyor, s. 373) değerlendirmesini de buraya aktarmak isteriz.

Ancak revizyonist hainlerin yukarıdaki saptamaları, Benediktov’un ve Moltov’un açıklamaları Stalin’in öldürülmüş olabileceği kuşkusunu olabildiğine güçlendiren bir itiraf ve açıklamalardır. Bu itiraflar ve açıklamalar, gerçekte revizyonistlerin Stalin’in daha hayattayken Stalin sonrasına hazırlık yaptıklarının da açık kanıtıdır.

Raporda, Stalin’den bir cani, bir katil, kan dökmekten zevk alan bir vampir; bir narsist, makyavelist, bir canavar; tek başına ülkeyi yöneten ve her türlü keyfi davranışı olan bir diktatör; on binlerce insanı keyfi olarak yok eden bir paranoyak; soykırımcı; kendini tanrı katına koymaktan ve bu propagandayı yapmaktan zevk alan adi bir işkenceci; vahşi işkencelerle sahte itiraflar alan, düzmece davalar düzenleyen bir zorba; binlerce, on binlerce komünisti, yüzlerce SBKP önderini işkenceden geçirip kurşuna dizdiren bir despot olarak bahsedilir. Stalin dönemindeki başarıların Stalin’e rağmen kazanıldığı iğrenç demagojisi yapılmaktadır.

Yeni burjuvazi, ideolojisi, ahlakı ve önderleriyle kendi niteliklerini,  uluslararası sınıf kardeşlerinin nitelik ve alçaklıklarını, “Gizli Rapor”da Stalin’e, proletarya diktatörlüğüne, o dönemin şanlı SBKP(B)’ne atfeder. Raporda, Stalin Hitler’den daha büyük bir cani ve katliamcı olarak lanse edilir. Tabii hainler ve korkaklar çetesi bunu Lenin’i ağızlarından düşürmeden, Marksizm-Leninizm bayrağını en önde taşıyan “sadık leninistler” demagojisiyle yaptılar. Tıpkı “Leninist-Bolşevik” Troçki gibi.

Kruşçev haini, 1964’te revizyonist burjuvazinin öteki kanadı tarafından tasfiye edilene dek, bir elinde “Stalinizme karşı mücadele” bayrağını sallarken, öteki elinde de kızıl bayrağı sallamaya ve ardına gizlenmeye devam etti.

20., 21. ve 22. Kongre ile revizyonist burjuvazi, iktidarını sağlamlaştırmada ve kapitalizmin inşası yolunda hızlı bir tempoda bir hayli yol aldı.

Kruşçev haini, başta ekonomik alan olmak üzere, iç ve dış politikadaki başarısızlıkları sonucu yıprandı, gözden düştü. Revizyonist burjuvazi atı yenilemek gerektiğini anladı. Kruşçev, Ekim 1964’teki MK toplantısında, bütün görevlerinden alınarak tasfiye edildi. Kruşçevizm’i (sosyalizmi tasfiye, kapitalizmi kurma, sosyal-emperyalist devlet haline gelme program ve eylemini) kurtarmak için, Kruşçev feda edildi. Yeni inisiyatif odağı artık Brejnev-Kossigin kliğiydi.

Brejnev-Kosigin liderliğindeki yeni tip burjuvazi, Kruşçev çizgisini rötuşlayarak, kapitalizmi inşa çizgisinde dolu-dizgin ilerledi. “NeoStalinistler” olarak lanse edilen Brejnevci klik, “kişi putlaştırmasına”, “Stalinizme” karşı mücadelesini bir an bile elinden bırakmadı. Kuşkusuz ki Brejnevci kliğin “neoStalinist”, “Stalinist” olarak lanse edilmesi adi bir burjuva kurnazlığının ve demagojisinin ifadesi olmaktan öte herhangi bir değeri yoktur.

Burjuvazi ve revizyonist akımların pek çoğu revizyonist burjuvaziyi ısrarla “Stalinist” vb. olarak lanse etti daima. Onlar bunu yaparken bir yandan Brejnev döneminde hızlanan kapitalizmin inşası çizgisini desteklemeye, öte yandan da Brejnevleri “neoStalinist” göstererek bir taşla birçok kuş vurma taktiğini izlemeye devam ettiler. Troçkistler de aynı koronun içerisinde yer aldıkları gibi, dahası, çığırtkanlıkta daima önde olmaya da devam ettiler.

Troçkist Sungur Savran’ın özelde Gorbaçovculukla ilgili ortaya çıkan tabloya değinirken yazdığı şu sözleri, aynı ihanetçi taktiğin çarpıcı bir kanıtı olarak göz çıkarıyor:

“Başka dersler var; ‘Tek ülkede sosyalizm’ programı, bürokratik hâkimiyet sistemi ve Stalinizm artık yolun sonuna geldi. Bugün bürokrasi ve onun siyasal/ideolojik hareketi Stalinizm kendi kendini tasfiye ediyor.” (Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi, C. 5, s.1693)

Yani Savran’a göre “Stalinist” dönem Gorbaçovculukla birlikte son buluyor, ama o döneme dek iktidarda olan burjuvazi değil, “Stalinizmdir! Burada revizyonist bürokrat burjuvazi Stalinist ilan edilirken, klasik kapitalist biçimlere geçişi savunan ve hazırlayan kesimlere karşı çıkan bürokrat burjuva klikler de ayrıca “neoStalinist” olarak lanse ediliyor. Bu hileli yolla da Marksizm-Leninizm’e, Stalin’e, Stalin döneminin sosyalist yapısına karşı iğrenç bir saldırı örgütleniyor.

Kruşçev dönemi ile Brejnev dönemi, aynı tarihsel-ideolojik-siyasi sürekliliğin dolaysız ifadesidirler. Aralarındaki farklılıklar yöntemlere ilişkindir. Örneğin, “Stalinizm” sorununda çizgi aynı çizgidir, ama aradaki taktiksel ve yöntemsel farklılıklar söz konusudur. Bu konuda, Brejnev döneminde basılmış olan “SBKP Tarihi” kitabında, 20. Parti Kongresi kutsanıp yüceltiliyor, tüm tezleri onaylanıyor. (Bkz. age, s. 466…)

“SBKP MK’nın 30 Haziran 1956 tarihli kararnamesi parti ve ülke için, bütün uluslararası komünist ve işçi hareketi için bir bakıma özellikle önemliydi. ‘Kişiye tapmayı ve onun doğurduğu zararları yok etmeye dair’ adını taşıyan bu kararname, önemli sorulara cevap verdi. Stalin kültü nasıl türüyebilmiş, kişiye tapmak neden marksizme, leninizme yabancıdır, kişiye tapma ve bundan doğan zararları yok etme işine SBKP neden girişmiştir?” (age., s. 485)

“XX. Kongre, ‘Kişiye tapma ve onun neden olduğu zararlar üstüne ‘raporu dinledi. (….) ve Marksizm-Leninizm’e kesinlikle yabancı olan kült olgusunu kesinlikle yerdi.” (age., s. 483)

Brejnevci Parti Tarihi kitabı (ki, 1959’da da Kruşçevci SBKP Tarihi yayınlanmıştır), 20. Kongre’yi ve 20. Kongre’nin “Stalinizme” karşı mücadele politikasını eksiksiz desteklerken şu sözlerle de, gerçekte, halkın “Stalinizme” karşı geliştirilen alçakça saldırılara da katılmadığını dolaylı biçimde itiraf etmiş oluyor:

“Parti anlıyordu ki, kişiye tapmanın neden olduğu yanlışların ve aşırılıkların açıklanması halkta üzüntü uyandıracak ve düşmana Sovyet aleyhtarlığı için fırsat verecekti. Fakat parti bu rizikoyu üzerine aldı…

“Gerçekten de zorluklarla karşılaşıldı. Sonra, Stalin kültünü çözme işi bazen kampanyalar biçiminde, tek taraflı yapılıyordu. Yapılan eleştiri, her zaman objektif değildi. Yanlışlar çoğu kere öyle ele alınıyorlardı ki, Sovyet halkının sosyalizm kuruculuğunda, Büyük Anayurt Savaşında kazandığı başarılar küçümsenmiş oluyordu.” (age., s. 488)

Bu sahtekârlar ve hainler çetesi, anti-Stalinist kampanyanın zaten halkı demoralize etmek, sosyalizmi yıkmak, Sovyet düşmanlarını sevindirerek elbirliğiyle devrimci olan ne varsa onu yıkmak için örgütlendiğini görmezden gelerek, üstünü örterek bu satırları yazıyorlar. Ancak aynı satırlar, anti-Stalinist, anti- komünist karşı-devrimci kampanyanın kimleri üzdüğünü ve hedef aldığını, kimleri sevindirip dostluğunu kazandırdığının da açık bir itirafını oluşturuyor.

Anti-Stalinist karşı-devrimci kampanyaya tepki duyan SSCB işçi sınıfı ve halkları, restorasyon sürecine karşı sayısız biçimde direnmiştir. Gürcistan’da patlak veren bir ayaklanmayı gazeteci Jean Marie şöyle anlatır:

“Bir direnme oldu ayaklanan kalabalık Stalin’in memleketi Gürcistan’da günlerce başkent Tiflis’i ellerinde tuttu”

Stalin’e sınırsız bir sınıf kini besleyen ve ondan ölesiye korkan revizyonist burjuvazi, Stalin’i mezarında da rahat bırakmaz. SBKP 22. Kongresi’nin aldığı bir kararla, naaşı Kızıl Meydan’dan, Lenin’in mozolesinin yanından kaldırılır.

“1961’deki SBKP’nin XXII. Kongresi bu kez ulu orta yapılan bu açıklamalar dalgası 1956 suçlamalarını doğruladı ve gözler önüne serdi. İlk defa tapma döneminden konuşulmaya başlandı. Güvenlik şefi Şelepin yasaları çiğneme ve polis aygıtındaki tasfiye konusunu ayrıntılı bir raporla suçlamada yerini aldı. Molotov, Malenkov suçlanıyorlardı. İlk defa adaleti yerine getirmekten, suçluları yargılamaktan, işlenen hataları onarmaktan söz ediliyordu. Kruşçev, eski diktatörün Kızıl Meydandaki Anıt Mezardan cesedinin çıkarılmasını, heykellerin yıkılmasını, adını taşıyan sokaklara, alanlara, kentlere yeniden isim verilmesini, Stalin cinayetlerinde kurban gidenler için bir anıt dikilmesini tasarladı.”(Jean Marie Chauvier, age., s. 58)

Modern revizyonizmin adım adım iktidarı gasp etmeye hazırlandığı 53-56 arası dönemde, SSCB’de, Sosyalist Kamp’ta, UKH içinde kokuyu iyi alan burjuva öğeler, oportünist, reformist, revizyonist, Troçkist kesim ve eğilimler dört bir yandan canlanmaya, parti ve devlet iktidarlarını teslim almak için silahlarını kuşanmaya, fırsat kollamaya başladılar.

1956 yılında 20. Kongre ile iktidarın revizyonist burjuvazi tarafından gasp edilmesinden sonra, Sosyalist Kamp’ta ve UKH içinde revizyonizm ve her türden burjuva etki atağa kalktı. Polonya’da, özellikle de Macaristan’da karşı devrim Titoizmin, Troçkistlerin ve uluslararası sermayenin enerjik desteğinde ayaklandı. UKH içinde derin bir ideolojik kargaşa patlak verdi. UKH bileşenlerini oluşturan komünist partilerin ezici bir çoğunluğu modern revizyonist çizginin hegemonyası altına girdi.

Başını AEP’in ve Enver Hoca’nın çektiği Marksist-Leninist ve devrimci partiler modern revizyonist ihaneti kavradıkları ölçüde, gecikmeli de olsa, baş kaldırdılar. Devrimci-demokratik dinamizmini henüz yitirmemiş olan ÇKP’de kendi özgün devrimci konumundan ve bir dizi özel ulusalcı çıkarların (örneğin atom bombasının sırlarının verilmemesi, sınır sorunları, Tayvan sorunu, Çin’in BMÖ üyeliği sorunu vb.) etkisiyle de ihanete, karşı-devrime karşı direndi. ÇKP, başta, yöntemsel ayrılıklarına ve önemli ayrılık ve eleştirilerine karşın, Kruşçev modern revizyonizminin derin etkisi altında kaldı. ÇKP MK’sının tavrını yansıtan ve “Renmin Ribao”da –Halkın Gazetesi- yayınlanan “Proletarya Diktatörlüğünün Tarihsel Deneyimi” ve “Proletarya Diktatörlüğünün Tarihsel Deneyimleri Üzerine Biraz Daha” başlıklı makaleler bu bakımdan önemlidir. Bu iki makale, 20. Kongre’nin ardından, birincisi 5 Nisan, ikincisi 29 Aralık 1956 tarihinde yayınlanmıştır. Birinci makalede Kruşçevci 20. Kongre, şöyle değerlendiriliyor:

“Kişiye tapmaya karşı mücadele sorunu XX. Parti Kongresinin çalışmalarında önemli bir yer tuttu. Parti Kongresi bütün samimiyetiyle, uzun zamandan beri Sovyet toplum yaşamında birçok hatalara ve zararlı sonuçlara yol açan kişiye tapmanın yaygın olduğu gerçeğini ortaya koydu. SBKP’nin kendi hatalarına karşı yaptığı cesur eleştiri, parti içi işleyişin derin ilkeli karakterini ve Marksizm-Leninizmin büyük canlılığını göstermektedir.” (Proletarya Diktatörlüğünün Tarihsel Deneyimleri, s.13, İnter Yay.)

“Parti ve devletin baş önderi olarak Stalin, hayatının son döneminde tam da bu nedenle bazı ciddi hatalar yapmıştır, çünkü o, farklı davrandı. O, burnu büyük oldu; itinasızdı, görüşleri subjektivizme ve tek yanlılığa açıktı…” (age., s.17)

“Gelişme halindeki sosyalist üretici güçler, sosyalist ekonomik ve siyasi sistem ve parti yaşamı, böyle bir kişiye tapma atmosferi ile her gün daha keskin bir çelişki ve çekişme içine girmişlerdir. SBKP XX. Parti Kongresinde kişiye tapmaya karşı gelişen mücadele, gelişmenin karşısında duran ideolojik engelleri silip süpüren Sovyet komünistlerinin ve Sovyet halkının gerçekten büyük ve kahraman bir mücadelesidir.” (age., s. 21)

“Çin Komünist Partisi, kişiye tapmaya karşı tarihsel olarak anlamlı mücadelede SBKP’nin kazandığı büyük başarıları selamlamaktadır.” (age., s. 22)

“Stalin hayatının son döneminde kazandığı bazı zaferler ve buna bağlı olarak yapılan övgüler Stalin’in başını döndürdü. O yer yer kaba bir biçimde diyalektik materyalist düşünce tarzından uzaklaştı, sübjektivizme düştü. Kendi bilgeliğine ve otoritesine körce inanmaya başladı.” (age., s. 50)

“…burjuvazi ve Batı’nın sağ sosyal-demokratları, kasıtlı olarak Stalin’in hatalarının düzeltilmesini ‘destalinizasyon’ (Stalin’den arınma-çn.) olarak gösterdiler ve bunu ‘antiStalinist unsurların’ ‘Stalinist unsurlara’ karşı mücadelesi diye adlandırdılar. Çirkef niyetleri tümüyle ortadır. Ne yazık ki, buna benzer görüşler bazı komünistlerde de yaygındır. Komünistlerin böyle görüşler savunmalarını çok zararlı buluyoruz.” (age., s. 51)

ÇKP, Titoizm’i ve Titozm’le barış ilan eden ve kutsayan Kruşçev revizyonizmini ise şöyle olumluyor:

“Sovyet hükümetinin Yugoslavya ile ilişkileri düzeltmek için gösterdiği çabalar, 30 Ekim 1956 açıklaması ve Polonya ile Kasım 1956’daki görüşmeler, bütün bunlar, dış ilişkilerde geçmişte yapılan hataların radikal biçimde ortadan kaldırılması amacıyla, SBKP ve Sovyet hükümetinin kararlılığını göstermektedir. Sovyetler Birliği’nin bu adımları, proletaryanın uluslararası dayanışmasının güçlendirilmesinde büyük bir katkıdır.” (age., s. 71)

“Tito yoldaşın ve Yugoslavya Komünistler Birliği’nin diğer yönetici yoldaşlarının Stalin’in hataları ve buna bağlı konularda son konuşmalarında ortaya koydukları tavra objektif ve haklı bir tavır denemez. Yugoslav yoldaşların Stalin’in hatalarına karşı özel bir kin duymaları anlaşılır bir şeydir. Onlar geçmişte çok zor koşullar altında sosyalizme sarılmak için övgüye değer çabalar gösterdiler. İktisadi kuruluşların ve diğer sosyalist kuruluşların demokratik yönetimi konusundaki deneyleri de dikkat ekti. Çin halkı, bir yanda Sovyetler Birliği ve diğer sosyalist ülkelerle, diğer yanda Yugoslavya arasındaki çekişmelere son verilmesini selamlar; aynı zamanda Çin ile Yugoslavya arasındaki dostluk ilişkilerinin kurulması ve gelişmesini selamlar; Yugoslavya halkı gibi Çin halkı da, Yugoslavya’nın sosyalizme giden kendi yolunda refahı ve gücünün artmasını umut eder…” (age., s. 53)

Burada amacımız, başlı başına ÇKP’nin tutumun değerlendirmek değildir; ama geçerken bu olguları hatırlatmak istedik.

Bölünme, kendi ulusal burjuvazisinin çıkarları doğrultusunda direnme revizyonizmin burjuva milliyetçi doğasında vardır.

Nitekim her türlü baskı, şantaj, abluka, iç işlerine zorbaca müdahale vb. araçlarla UKH’yı uluslararası modern revizyonist hareket haline getirmeyi başaran Kruşçevci hainler, kısa sürede “çok merkezli” revizyonist bir hareketle yüz yüze kaldılar. 2. Dünya Savaşı yıllarında ve sonrasında sağ oportünizmin geliştiği İtalya Komünist Partisi, Fransız Komünist Partisi, İspanya Komünist Partisi gibi partiler öncelikle Kruşçevci revizyonizmden “Avrupa komünizmine” doğru evrildiler. Togliatti, 20. Kongre’nin ardından bu görüşlerin babasının kendisi olduğunu ve hakkının teslim edilmesi gerektiğini yüzsüzce ilan etti. Togliatti, “çok merkezlilik” teorisinin önderi olarak ihanete en erken teslim olanların başında geldi ve Fransız Komünist Partisi lideri G. Marchais, İspanya Komünist Partisi lideri Carillo ile birlikte Euro-Komünizmi’nin önderliğini yaptı(lar).

Kruşçevizm, biçimsel de olsa, kendi liderliğinin tanınması koşuluyla, zorunlu bir taviz olarak, Euro-Komünizmi’ni tanımak zorunda kaldı.

Gerek UKH içerisinde komünizmden koparak sosyal reform partilerine geçiş sürecinde olsun, gerekse de Sosyalist Kamp ülkelerinde sosyalizmden kapitalizme geçiş sürecinde olsun “Stalinizme”, “kişi putlaştırmasına karşı mücadele”, “dogmatizme karşı mücadele”, “yaratıcı Marksizm” sloganları ve bayrağı hep başköşeye oturtuldu. Troçkizm’in, “Batı-Marksizmi”nin, “post-modernizmin”, “post-Marksizm”in, “Ezilenlerin Marksizmi”nin de aynı sloganlarla ve oportünist duruşlarla Marksizm-Leninizm’e, dünya Marksist Leninist Komünistlerine saldırısı tesadüfi değildir. En nihayetinde, revizyonizm, reformizm, oportünizm, Troçkizm vb. akımlar aralarındaki farklılıklara karşın ve her birinin doğarak geliştiği ulusal alanlardaki özgün biçimlenmelerine karşın, aynı emperyalist dünya sistemi temeli üzerinde, son tahlilde, ortak küresel nitelikler üzerinde birleşerek, Marksizm-Leninizm’e karşı, dünya proleter devrimine ve sosyalizme karşı mücadele etmektedirler. Her bir dönemde ya da dönemeçte, hangi farklı özgün kılıflarla ortaya çıkarsa çıksınlar, en nihayetinde dünya kapitalizminin hizmetindedirler. Bu, çağımızın tipik olgularından birisidir.

Kanımızca, Kruşçev revizyonizmi önderliğinde toplanan ve “oy birliğiyle” onaylanan 1957 ve 1960 UKH belgeleri, gerçekte modern revizyonizmin damgasını taşıyan belgelerdi. Bu belgeler incelendiğinde de rahatlıkla görülebileceği gibi bir uzlaşmanın ürünüdür. AEP, ÇKP vb. partilerin modern revizyonist çizgiye karşı mücadelesi, bu belgelerin Marksizm-Leninizm ile revizyonizmin eklektik bir bileşkesi olarak çıkmasına yol açmıştır. Kanımızca, E. Hoca ve AEP’in iddia ettiği gibi bu belgeler ilkesel olarak Marksist-Leninist belgeler değildir.

Bu belgeler, tüm Marksist-Leninist lafazanlığına karşın ve dahası Kruşçevizm’in geri adım atarak imzalamış olmasına rağmen, modern revizyonizmin damgasını taşıyor. Belgelerde 20. Kongre onaylanıp övülüyor, 20. Kongre’nin tüm temel oportünist gerici tezleri belgelerde yer alıyor.

Bizce Marksist-Leninist Komünistler bu belgeleri revizyonist belgeler olarak mahkum etmeli ve AEP’in tavrını da açıkça eleştirmelidir.

SSCB’de iktidarı gasp eden yeni burjuvazi, sosyalizmin tasfiyesine ve kapitalizmin inşasına klasik burjuva ideolojisiyle, programıyla başlayamazdı. Bunun için kendini, içerisinde doğup büyüdüğü tarihsel, siyasal, iktisadi ve kültürel koşullara adapte etmek zorundaydı.

Kapitalizm ve burjuvazi uluslararası karaktere sahiptir. Bu maddi/tarihsel nesnel gerçek, revizyonizmin de uluslararası karakterini belirleyen olgudur. Dolayısıyla revizyonizm, hangi ülkede ortaya çıkarsa çıksın, temel karakteristik özellikleriyle uluslararası bir karaktere sahiptir. Revizyonizm, doğası gereği, burjuva ideolojisinin biçimlerinden biridir ve o, proletarya saflarında burjuva bir etkiyi, akımı temsil eder. Uluslararası karakterine karşın; revizyonizme karşı mücadele emperyalizme karşı mücadeleden ayrılamazsa da o, içerisinde doğduğu toplumsal, tarihsel koşulların özgün özelliklerini taşır. Bu bağlamda, revizyonizmi inceler ve çözümlerken onun uluslararası karakterinin yanı sıra, bir de ulusal alanda aldığı özgün biçimleri de özenle incelemek, çözümlemek gerekir.

Kruşçevci modern revizyonizmin ideolojik kökleri, Brenstein’e, Kautsky’e, sosyal demokrasiye, Troçkizm’e, Buharinciliğe, Titoizme dayanır.

Ama o, sosyalizmin zafer kazandığı bir ülkede iktidarda olan bir revizyonizm olarak, revizyonizmin en güçlü ve en tehlikeli türü olarak, 2. Dünya Savaşı’nın ardından, emperyalizmin Soğuk Savaş Stratejisi’nin ürünü olarak da doğan bir revizyonizm; sosyalizmi tasfiye etme, kapitalizm ve sosyal emperyalizmi inşa etme misyonunu üstlenmiş modern revizyonizmin bir türüdür. Bu akımın SSCB’de, ülke içerisinde maddi temelini ise ayrıcalıklı bir katman haline dönüşen yeni tip küçük burjuva bürokratik-aristokratik-teknokratik tabaka oluşturmuştur.

Eşyanın doğası gereği, Kruşçevizm, ancak, içerisinde doğduğu sosyalizm koşullarında, Marksizm Leninizm, sosyalizm zırhına bürünerek iktidarı gasp edebilir, kapitalizmi inşa edebilirdi. Bu bağlamda, modern revizyonizm, klasik burjuva ideolojisi, yeni revizyonist bürokrat burjuvazi, klasik burjuva kapitalist sınıf, SSCB’de inşa edilen kapitalizm klasik kapitalizm, inşa edilen emperyalizm klasik emperyalizm olamazdı; nitekim olmadı da. Tüm yapılanlar Marksizm Leninizm, sosyalizm, proletarya enternasyonalizmi vb. adı altında yapıldı.

Zaten restorasyon ve restorasyon programı ve eylemi, o günkü somut tarihsel koşullarda, SSCB koşullarında ve Sosyalist Kamp’ta başka biçimde de ortaya çıkamaz, kamufle edilemez ve gerçekleştirilemezdi. 1956 yılında ortaya çıkıp, “Kahrolsun Marksizm Leninizm, sosyalizm, komünizm!”, “Yaşasın kapitalizm, emperyalizm, burjuvazi!” denmiş olsaydı açık ki, SSCB proletaryası, halkları bu hainleri bir kaşık suda boğar, sosyalizme sahip çıkarlardı. Hainler Stalin’e saldırırken bile taktik olarak ona bir biçimde sahip çıkmak zorunda kalmışlardır.

Öğretici ve uyarıcı olacağı için A.Yakovlev’den bazı aktarmalar yapmak yararlı olacaktır. Aşağıdaki alıntıları okurken yılın 1990 olduğunu unutmayalım. Aşağıdaki sözlerin sahibinin sosyalizmin aşırı bilinçli düşmanı, klasik kapitalizmin tutkulu bir gerici militanı olduğunu bilelim. Ve bu kitabın her okuyucu tarafından incelenmesinin sayısız yararı olacağını da belirtelim.

“Bizde halkın zenginlere hiç sempatisi yoktur ve onlara güvenmez.” (Sovyetler Birliğinde Ne yapmak İstiyoruz?, s. 46)

“Köylülerin bir kısmı kendi hesabına çalışmayı kabul ediyor ama büyük çoğunluğu bunu istemiyor”

“Yine de bir çok kolhoz ve solhozun çok iyi çalıştığını kabul etmek zorundayız.”(age., s. 50)

“Toprak sahibi olmak isteyenlerin sayısı ise ne yazık ki, daha önce değindiğim gibi çok az. Tersini düşünürdüm. Yanılmışım.”(age.,  s. 51)

“Hukuk devletine gelelim. Daha işin başındayız, çünkü henüz uygun bir anayasamız yok… kanuna uyulmadan hiçbir şey yapılamaz.

“Bizde demokrasi henüz mevcut değil… Toplumun demokrasi geleneği yok, ilkeleri bilmiyor, oyunun kurallarını sezdiği an da bunlara saygı göstermeye hazır değil.” (age., s. 55)

“Birisine örneğin hakları olduğu kadar görevleri de olduğunu söylerseniz o size insan haklarını ihlal ettiğiniz karşılığını veriyor! Görevler tamamen devlete ait.”(age., s. 56)

“Aslında beni korkutanlar sağcı yöneticiler - ‘sağcı’ Sovyet şartlarında Stalin’ci-Brejnevci anlamına geliyor-(röportajı yapan gazetenin ekidir)- değil, onların arkasındakiler, onların yönlendirdiği, ekonomik durumdan hoşnut olmayan kitlelerdir. Eskiden işler daha iyiydi diyorlar ki bu doğru!” (age., s. 60)

“Kamuoyunda belli bir inandırıcılığa sahip olmak için bugün hala Lenin’e başvuruyoruz. (Kruşçevlerden, Brejnevlerden beri bu hep böyle oldu ve tabii ki daima Lenin’i en aşağılık bir şekilde çarpıtarak!-bn.) Ülkede muhafazakâr görüşler hala çok güçlü olduğundan Lenin’e dayanmak gerektiğini düşünüyorum (iba.). Meta sözcüğünü duyduğu an insanlarda oluşan güvensizliği gördüğünüz zaman, bunu fark ediyorsunuz.” (age., s. 63, iya.)

“Eski usul sosyalizmimiz tek bir şartla, işinin başına gitmesi şartıyla, herkese aynı ücreti verirdi. Bunun korkunç sonucu olarak, insanlar yayılıp oturmaya alıştılar… insanlar hiçbir şey yapmayıp, konut, sağlık hizmetleri, bedava kreş, yuva ve parasız eğitim gibi temel ihtiyaçlarının her şeye rağmen kendilerine sağlanmasına alıştılar. Bu durum devletin daima daha fazla hizmet vermesi gerektiği duygusuna dayanan, bir hak iddia etme anlayışını körükledi. Bence bu zihniyet değiştirmek için herkesi kendi sorumluluğunu üstlenmek zorunda bırakmak gerekiyor.” (age., s. 65-66)

“İdeolojilerin sonunun geldiğinden giderek daha sık söz ediliyor. Ben, daha ziyade efsanelerin sonu diyeceğim. XXVIII. Kongre hala komünist efsanelerin izlerini taşıyor. Elbette, serbest piyasa ekonomisine geçmeye karar verdik, bir hukuk devleti oluşturuyoruz… bugün çoğulcu sistemin varolma hakkı var. Bunların hepsi prestroika zihniyetinden kaynaklanıyor. Ama sanki bunların hiçbiri mevcut değilmiş gibi, XXVIII. Kongre ‘program deklerasyonunda SBKP sosyalizm yolunu seçmiş ve komünizmi hedefleyen bir partidir’ diye yazıyor (Kruşçev babanız da aynı aşağılık taktiği izlemişti-bn.)” (age., s. 66)

Yukarıda aktardığımız alıntılar sosyalizmin ve 56 sonrası da sosyalizm döneminden kalan ve gasp edilememiş hakların Sovyet işçisi ve emekçiler arasında ne denli kök salmış ve kapitalizme, özel mülkiyete, zenginlere ne denli öfkeyle baktıklarını gösteriyor. Aynı açıklamalar, birkaç on yıldır sosyalizm tasfiye edilmiş olduğu halde Gorbaçovcu hainlerin hala neden 1990’larda dahi, Lenin’i çarpıtarak ve arkasına gizlenerek, iğreti bir biçimde de olsa, sahtekârca programlarına “sosyalizm yolunu seçmiş, komünizmi hedefleyen bir parti” olduklarını yazma gereksinimini duyduklarını gösteriyor.

Troçkizm, “Stalinizm”i “karşı-devrim”, “bürokratik karşı-devrim” olarak tanımlar. Troçkizm ve IV. Enternasyonal 1956’yı “Destalinizasyon” yolunda olumlu bir dönemeç olarak görür ama Kruşçev ve ardıllarının Stalincilikten yeterince kopuşamayarak Stalin’in çizgisini, modelini bir biçimde devam ettirdiğini savunur. Bakın Yakovlev Stalin hakkında neler söylüyor:

“Stalin’in benim için kötülük timsali olduğunu söylemeliyim.” (age., s. 30)

“Stalin eleştirildikten sonra Stalinci modelde ısrar edildi.” (age., s. 24)

“Stalin’in yaptığı gerçekten sosyalizmin bir ifadesi olarak görülebilir mi? Hayır! Tersine tam bir karşı-devrimdir.” (age., s. 29)

Kendisine ve kendilerine  “Leninist-Bolşevik”, “Devrimci Marksizm”, “komünist” dahası Marksizm’in çağımızda geliştirilmesinin ifadesinin Leninizm değil de Troçkizm olduğu yaftasını yapıştırmayı seven Troçki, Troçkizm ve IV. Enternasyonal ile Marksizm-Leninizm’in, devrim ve komünizmin bilinçli azılı düşmanı A. Yakovlev’in Stalin’e karşı aynı cephede ve mevzide saf tutmuş olmaları ve aynı sözlerle saldırmaları çarpıcı bir şekilde örtüşüyor ve burjuva sınıf kardeşliğini çarpıcı bir şekilde ele veriyor. Evet, Troçkizm’in stratejik çekirdeği bilinçli anti-komünistlerden oluşmaktadır. Tarihsel deneyim bu geçeği çok çarpıcı bir tarzda açığa çıkarmıştır.

Kruşçevizm ve ardılları revizyonist bürokratik karşı-devrimi simgelerken, Gorbaçovculuk ise 56’dan başlayarak revizyonist karşı-devrimin klasik kapitalist karşı-devrime yol açan doruk noktası olarak olgunlaşıp çürümesidir. Yeltsincilik ise karşı-devrim içinde karşı-devrimdir. İkincisi birincisinden doğmuş, birincisi yerini ikincisine bırakmıştır. Böylece miadını dolduran tekelci devlet kapitalizmi, klasik kapitalist biçimler alarak dağılmış, tipik klasik kapitalist dönem başlayıp yeni sürece damgasını basmıştır.

Karşı-devrim içinde karşı-devrim, Kruşçev-Brejnev dönemini “Stalincilik”, “neoStalinizm” dönemi olarak damgalamış; birinci karşı-devrim Gorbaçovculukla Stalin dönemini bir kez daha mahkûm ederek, geniş çaplı anti Stalinist kampanyayla ikinci karşı-devrime yolu düzlemiştir. Her iki burjuva karşı-devrimin temsilcileri, her bir aşamada Stalin’e, sosyalizme ve Marksizm- Leninizm’e sınır tanımaz kin ve saldırıda dizginsizce birleşmiştir. Ve Troçkizm de her bir aşama ve dönemeçte onları eleştirel(!) enerjik tarzda desteklemiş ve teşvik etmiştir.

Gerçekler bunlardır.

  “Sovyet tarihçisi” Yuriy Afanasiyev, 10 Haziran 1987 yılında yapılan röportajda, “Bugün Stalinizm bir davranış biçimi, görüş ya da düşünce sistemi olarak hala varlığını sürdürüyor mu?” sorusunu, şöyle yanıtlıyor:

“Bizim ülkemizde değişik nedenlerle Stalin’le ilgili olarak ‘iyi anıları olanlar’ hiç de az değildir. Tarihsel anlamda bellek düne ilişkin bilimsel olmayan ‘sıradan, günlük’ deneyim ve değerlendirmeleri de içerir. Bu düşüncelerin ortaya çıkışı, gelişimi kendiliğinden oldu genellikle, ama gelişmesine ve kuvvetlenmesine ideolojimiz de katkıda bulundu. Filimlerimize göz atmak, birkaç kitap okumak yeterli: Stalin yüce, bilge kişi olarak tanıtılıyor. Daha düne kadar otomobillerin camlarına da Stalin’in resmi yapıştırılırdı. Stalin’in doğrudan fotoğrafları, ya da fotoğraflı hediyelikler Gürcistan’da açık açık satılırdı da. Stalin’in adı birçok kimse için sağlam politika, disiplin ve düzenle eş anlamlı hale gelmişti. İnsanlar içtenlikle inanırlardı buna. Bu mirastan kurtulabilmemiz için yalnızca bilime değil, propagandaya da önemli görevler düşüyor.” (Bitirilmemiş Devrim, s. 128-29, iba., Amaç yay.)

“İlerleyebilmek İçin Tarihten Dersler Çıkarmak Gerekiyor” başlığı altında yukarıdaki kitapta yayınlanan konuşmasında Nikolay Malov, “SBKP tarihini öğreten ders kitabı nasıl olmalıdır?” sorusu bağlamında, “Moskova’daki Parti Tarihi Kürsüleri eğitmenleri için düzenlenen seminerde” (yıl 1987), şu itirafta bulunur:

“Parti yöneticilerine gelince: Lenin’den bu yana tek yönetici bile yok. Bu en azından son yıllarda yayınlanan ders kitaplarına göre böyle. Stalin ve Hruşçov bile en fazla, parti kongrelerinde rapor okuyan kişiler olarak anılıyor. Oysa onlar devletin ve partinin yönetiminde olan, karmaşık ve çelişkilere sahip kişiliklerdi. Bilimsel somutlulukta irdelenmeleri ve değerlendirilmeleri gerekmektedir. Roosevelt’e, Churchill’e ve Eden’e ilişkin kitaplar yayınlandı, ama Stalin’in politik kariyerini anlatan kitap hala yok. Oysa dünya çapında ona ilişkin yüzlerce kitap yayınlandı ve yayınlanıyor. Üstüne üstlük bu yayınlar antisovyetik, antikomünist görüşler temelinde hazırlanıyor. Bu başkaları için de geçerli.” (s. 133-134, iba.)

Yuriy Afanasiyev’in açıklama ve değerlendirmesi, Stalin’in ölümünden bu yana süre gelen “deStalinizasyon”a, Stalin’ini itibarsızlaştırma operasyonuna rağmen Stalin’in, Sovyet halkları ve işçi sınıfı nezdinde itibarının yaşamaya devam ettiğinin itirafıdır. Yıl 1987. Gorbaçov’la birlikte anti-Stalinist kampanya dizginlerinden boşanmış dörtnala yol almaktadır. Ama hala bay “Sovyet tarihçisi”, Stalin’den, “Stalinci miras”tan, “Bu mirastan kurtulabilmemiz için yalnız bilime değil, propagandaya da önemli görevler” düştüğünden bahsetme gereğini duymaktadır. Bayın bahsettiği “bilim ve propaganda” ise tümüyle demagoji ve manipülasyondan ibarettir. Söylemek isteği şey, sözde bilimin, bilimsel kılıf giydirilmiş manipülasyonun ve iliklerine kadar çürümüş ve kokuşmuş olan yalan ve demagojiye dayanan burjuva ve burjuva revizyonist propagandanın misliyle yoğunlaştırılarak, devrimi, sosyalizmi, Marksizm-Leninizm’i, Stalin’i proletarya ve halkların belleğinden tümüyle sökülüp atılmasıdır. Belli ki pek sayın tarihçimiz, 50’lerden 90’lara yaklaşmış tarihsel kesitte, emperyalizmin, modern revizyonizmin ve yeni burjuvazinin bin bir biçimde pratikleştirdiği anti-Stalinist kampanyayı, “bilim” ve “propaganda” adına, hala yetersiz bulmakta, “Daha fazla yalan, daha fazla iftira için haydi ileri!” çığlığı atmaktadır. Eh, boşu boşuna “At sahibine göre kişner”, dememişler.

Nikolay Malov’un konuşması da bir başka itiraftır. Modern revizyonist burjuvazinin Stalin, devrim, sosyalizm ve komünizm düşmanlığının tablosunu özlü ama çarpıcı bir tarzda yansıtmaktadır. Stalin ve sosyalizm adı belgelerden, kitaplardan vb. silinmiştir. O, yok sayılmıştır. Nasıl tanımlanırsa tanımlansın, artık SSCB yok. Ama meydanlara çıkan işçiler, emekçiler Kruşçevlerin, Brejnevlerin, Çernenkoların, Andropovların, Gorbaçovların değil, Lenin ve Stalin’in posterlerini taşıyarak yürümektedirler. Eee, gerçekler inatçıdır ve siz onları kıvrak kalem darbeleriyle, demagoji ve manipülasyonla, zorla, satılmışların it gibi havlamasıyla değiştiremezsiniz.

Burada hatırlatmanın yeridir: Uluslararası sermaye, Troçkizm, sosyal-demokrasi, Titoculuk, başta Sovyet modern revizyonizmi olmak üzere modern revizyonizm, dikkat edilsin, herhangi bir SBKP kongresini değil, söz gelimi SBKP’nin 10. ya da 14., 15., 16., 17., 18., 19. parti kongresini değil 20. Parti Kongresi’ni esin kaynağı olarak açıklamış ya da desteklemiş, övmüş, bir milat olarak almıştır. İşte Lenin ve Stalin dönemi ile 20. Kongre ve Kruşçev ve Kruşçevizm ile açılan dönem arasındaki fark bu kadar temel bir farktır aynı zamanda. Çünkü Lenin ve Stalin döneminin SBKP’si ile Kruşçev, 20. Kongre ve ardılları dönemindeki SBKP arasındaki farklılık, proleter çizgi ile burjuva çizgi, sosyalizm ile kapitalizm arasındaki farktır.

SBKP’nin 20. Kongre süreciyle açılan kapitalizmin restorasyonu ve bu restorasyonun kapitalizmin yeni tipte inşası ile ve süreciyle birlikte burjuva revizyonist bir karşı devrimci kulüp haline getirilen SBKP’nin iğrenç bir şekilde çürüdüğünü görebilmek bakımından, şu iki örnek son derece çarpıcıdır. İlk örnek, Yeltsin’le ilgili olacak. Bakın SBKP’ye girerek Polit Büro üyeliğine kadar yükselen Yeltsin, anılarında neler yazmış:

“Parti komitesinin bana sorduğu çok sayıda sorunun arasında, ondan gelen şu soru vardı: ‘Marks, Das Kapital’in hangi sayfasında mal-para ilişkilerine değiniyor?’ Kendisinin Marks’ı hiçbir zaman ciddi bir şekilde okumamış olduğunu, asla bilemeyeceğini, zaten para-mal ilişkisinin ne olduğundan da haberi olmadığını biliyordum. Hemen cevap verdim. Şakacı bir ses tonuyla, bir saniye bile düşünmeden ‘C. II, sayfa 387’ dedim. Yüzünde bilgiç bir ifadeyle,’ Aferin’ dedi. ‘Marks’ı iyi biliyorsun.’ Ondan sonra parti üyesi olarak kabul edildim.” (Boris Yeltsin, Bu Gidişe Karşıyım, Altın Kitaplar, s. 54’ten aktaran Ahmet Hamdi Dinler, Sosyalizm Yolunda Yeni Açılımlar, s. 130-131)

İkinci örnek, SBKP Genel Sekreteri Y. Andropov’la ilgilidir. Bakın bu zat-ı muhterem neler demiş vaktiyle:

“ Kısacası komünizm, komünist yetersizliğinden ölmüştür. Dünyadaki komünistlerin en azı, eskiden komünist sistem ile yönetilen ülkelerde yaşamıştır. Andropov’un dediği SBKP içindeki komünist sayısının  % 8 oranı doğru ise o zaman partinin % 92’si sadece partili idi. Zaten kendisi ‘komünistlik başka, particilik başka’ dememiş miydi? Bütün komünist partileri içinde sürü ile partili bulmak mümkün. Oysa komünistleri fener ile aramak gerekirdi.” (Vasili Rafailides, EONOE aktaran Cumhuriyet Gazetesi, Aktaran A. H. Dinler  age., s.133)

Bu tabloyu özel olarak yorumlamaya gerek var mı acaba! Evet, bürokratik tasfiyeci çürümenin ortaya çıktığı koşullarda partili olmakla komünist olmanın farklı şeyleri ifade ettiğini biz de biliyoruz. Kendi özgün deneyimimizden bu olguyu, çarpıcı olarak yaşıyoruz. Bu bakımdan da sosyalizmin tarihinden gerçekten öğrenmeliyiz.

Gorbaçov’la birlikte SBKP içerisinde neoliberalinden faşistine kadar sayısız çeşitlilikte politik grubun ortaya çıkışı yeni tip burjuvazinin, modern revizyonizmin, yeni tipte inşa edilmiş kapitalizmin ve sosyal emperyalizmin ne derece korkunç çürüdüğünü kanıtlamıştır.

Brejnev’den adeta hayranlıkla bahseden Yalçın Küçük’ün, “Sosyalizmden soğumuş, yaşadığı toplumda mutsuz, kapitalizmin faziletlerine inanan ve bunları abartan bir entelijansiya, Brejniev döneminin en büyük miraslarından birisidir; Mihail Garbaçov, eninde-sonunda Sovyetler Komünist Partisi ile çatışmaya girdiği zaman bu gayri memnun entelijansiyaya döndü. Bu gayri memnunlar ordusunu harekete geçirmek için Brejniev’i kötülemek bulunmaz bir yöneliş oluyordu; Garbaçov ekibinin, Brejniev dönemi için bulduğu, ‘zastoy’, durgunluk, nitelemesi, muhalif entelijansanın içyapısına da uygun düşüyordu.”  (Sovyetler Birliği’de Sosyalizmin Çözülüşü, s. 153) analiziyle, O şu “gayri memnunlar ordusunu”nun nedenini ya da “bir nedenini” Brejnev’in ücretler politikasında büyük eşitlikçi olmasına her ne kadar bağlıyorsa da ( ki bu yanlıştır), gerçekte, sorunu üreten temel olgu 1956 ile ortaya çıkan ve Brejnev dönemiyle atağa geçen ve bir olguya dönüşen kapitalizmin restorasyonudur, restorasyon sürecidir. İşte bundan dolayıdır ki, Batı kapitalizmi hayranı “gayri memnun” aydınlar ordusu, en fazla da Brejnev döneminde ürüyor. Gorbaçov’a da düşen, bu orduyu yedekleyerek ya da ittifak kurarak harekete geçirmek oluyor. Eh, sonuç da ortada zaten...

Geçmeden bir-iki olguya daha dikkat çekmek istiyoruz.

SSCB’de Kruşçevci modern revizyonist karşı-devrimle açılan tarihsel süreci anlamamış, kapitalizmin yeni yoldan inşasını kavramamış bir dizi oportünist akım ve aydın, revizyonist/kapitalist sistem ve kampın dağılışını da doğru değerlendirememiş; tarihten de ilkeli, bütünlüklü dersler çıkaramamıştır. Daha trajikomik olanı ise, dağılışın, Kruşçevci modern revizyonist karşı-devrimin, kendi çizgi ve eyleminde kararlılıkla ilerleyememesine bağlamalarıdır. Örneğin bu bağlamdaki eleştiri ve değerlendirmelerin savunucularından birisi de Mehmet Yılmazer’dir. Yılmazer’in, 1988-93 arası tarih kesitinde yayınlanmış yazıların derlemesinden oluşan kitabı, bu bakımdan bir ibret örneğidir. Amacımız başlı başına Yılmazer’in kitabını değerlendirmek değil. Zaten bu, gerekli de değildir. Yıkılanın, çözülerek dağılan sistem ve kampın, revizyonist/kapitalist sistem ve kamp olduğu olgusunu bilince çıkarmaktan zaten uzak olan ve yıkılışı “sosyalist sistemin yıkılışı” olarak tanımlayan ve çözümleyen Yılmazer’in bu sözde anlayışını geçiyoruz.

Yılmazer’in, “Sosyalist sistemin çöküşü karşısında metodik olarak yaklaşırken başlıca üç farklı tavır ortaya çıktı.” “Sovyetler Birliği’ni zaten ‘sosyal emperyalist’ olarak gören siyasal akımlar açısından ortada önemli bir değişme yoktu. ‘Bürokratik kapitalizmden pazar kapitalizmine’ bir geçiş yaşanıyordu. Onlar söyleyeceklerini Mao ile birlikte zaten 60’lı yılların sonlarına doğru söylemiştiler. Dolayısıyla bu siyasal akımlar açısından sosyalist sistemin çöküşünden teorik ve siyasal sonuçlar çıkartmak mümkün değildi. Aslında onların mantığı açısından gerekli de değildi.” (Kapitalizmden Sosyalizme Geçiş Çağına Ne Oldu, s. 10, iba., Alaz Yay.) eleştirisi, eleştiriden ziyade demagojiden ibarettir. Sözgelimi SSCB’de Kapitalizmin Restorasyonu, Sosyalizmin Sorunları ve Tarihi Dersler, (Hasan Ozan, Ceylan-Akademi Yayınları) vb. çalışmalar Yılmazer’in önyargılı, sübjektif ve manipülatif duruşunun somut bir kanıtıdır.

Kuşkusuz ki, SSCB’nin ve Sosyalist Kamp’ın 56 ile, Kruşçevci kızıl maskeli beyaz karşı-devrimle birlikte kapitalizmin restorasyonu sürecine girdiğini ve bu sürecin 70’lere gelince sosyal-emperyalizm olarak olgunlaştığını düşünen cenahta,   “değişen bir şey yok, ne dedikse o çıktı” keyfiyetine saplanmış akımlar vardır ama bundan hareketle Yılmazervari genelleme yapmak, ilkesiz bir yöntem ve bakış açısını ifade etmektedir.

Yılmazer’i hep birlikte dinlemeye devam edelim:

“Stalin’e ilk önemli eleştiri Kruşçev’in XX. Kongre’de (1956) yaptığı ‘gizli’ konuşma ile başladı. Kongre sonrası MK’nın aldığı ‘Kişi Tapıncı Ve Sonuçlarının Giderilmesi Üzerine’ başlıklı kararla resmileşti. Bu karar Stalin döneminin oldukça iyi bir değerlendirmesini içerir.” (agk., s. 35, iba.)

Yılmazer, “Bu karar Stalin döneminin oldukça iyi bir değerlendirmesini içerir” saptamasıyla safını ve duruşunu seçer. (Yukarıda, Kruşçevizmin, 20. Kongre’ye, 20. Kongre kararlarına, “Gizli Rapor”a dayanan anti-Stalinist çizgisinin karakterini, kampanyanın içeriğini, hedef ve amaçlarını ortaya koymuş olduğumuz için bir kez daha tekrarlamak gerekmiyor.) Bu duruş, yeni tip burjuvazinin, modern revizyonist karşı-devrimin, kapitalizmin restorasyonun yanıdır… Yılmazer’in bazı haklı eleştirileri ise, temel tahlili ve duruşu yanında önemsizdir. Seçtiği safı da değiştirmiyor.

Yılmazer, Kruşçev’i bazı hataları olan bir komünist olarak değerlendiriyor. Kruşçev, Brejnev ve ardıllarının “hatalar”ını Stalin dönemine, Stalin döneminin modern revizyonizm tarafından köklü bir şekilde aşılamamasına, bu amaçla ortaya konulması gereken sürekliliği olan sistematik irade eksikliği ile izah ediyor ve eleştiriyor(!). Modern revizyonist burjuvazinin 56 sonrası süreçteki başarısızlıklarının faturasını da fütursuzca sosyalist geçmişe mal ediyor. Örneğin o, “Böylece şu gerçeklik açıkça ortaya çıkıyor: Kruşçev dönemindeki ‘reformlar’ doğru noktalara dokunsa da eski mantık ve yöntemlerle pratiğe geçirilince işlemez hale gelmiş, düzensiz uygulamalara dönüşmüştür.” (age., s.48)

Açıkça görülebileceği gibi, Yılmazer, sosyalizmi tasfiye, kapitalizmi yeniden kurma teori ve pratiği olan Kruşçevizm’e sahip çıkıyor; dahası, kraldan daha kralcı kesilip, yeni tip burjuvaziyi, reformları tutarsız, istikrarsız, yetersiz, sistemsiz vb pratikleştirmekle eleştiriyor (!). Yeni tip burjuvaziyi, modern revizyonizmi, kapitalizmin restorasyonunu savunmanın klasik yöntemlerinden birisi de, öteden beri sayısız Troçkist, revizyonist, orta yolcu akımın ve aydının yapageldiği gibi, bir yandan Kruşçevlerin restorasyon yolunu savunmak, öte yandan da revizyonist bürokrat burjuvaziyi ileri gitmede, yenilenmede yetersiz kalmakla eleştirmektir(!). Yılmazer de yeni bir şey yapmıyor, revizyonist tasfiyeciliğin ayak izlerine basarak ilerliyor. Hepsi bu kadar!

Şu sözler de bayımıza ait:

“Gerçekten Brejnev, Kruşçev’i ‘iradi’ ve ‘subjektif’ olarak eleştirirken, kendisi Stalin döneminin bir karikatürünü yaratmaktan öteye gidememiştir.”

Yılmazer, 1935’lerden sonra, Stalin dönemindeki “ekonomik yönetim ve politikada yetki ve yürütüm, kaçınılmaz bir şekilde Sovyet tarihindeki en merkezi noktasına” çıktığını, “Bu, koşulların zorunlu bir sonucuydu. Elbette ki böyle bir yapılanmanın olumsuz birikimleri de olacaktı.” dedikten sonra, şöyle devam eder:

“Fakat 1948’den sonraki yıllarda emperyalist kuşatma geri çekilmiş, içeride burjuva artıkları etkisini yitirmiş durumdadır. Bu objektif değişim, parti politikasına yansımamızlık edemezdi. Yeni girilen döneme uygun politikalar üretmede Kruşçev dönemi bir adım atmış olsa da bu adım eski dönemin ve yeni koşulların yeterince kavranmayışından dolayı karşı uca sıçrayan tutarsızlıklardan öteye gidememiştir. Brejnev dönemi ise, değişen koşullara yeterince hızla ayak uyduramamış, Stalin döneminin politikalarını yeni koşullarda biraz deforme ederek uygulamakla yetinmiştir.” (age., s. 50-51)

Burada da açıkça görülebileceği gibi, bu değerlendirmeler tümüyle sübjektiftir. Modern revizyonizmi, Kruşçevleri, Brejnevleri örtülü bir şekilde savunma, meşrulaştırma, aklama; suçu, Stalin dönemine yıkarak işin içinde çıkma oportünizmiyle yüz yüzeyiz. Açık ki bu durumda da, Stalinci politika ve yapılar sürmüş, aşılamamış, vs. oluyor.

Görüldüğü gibi, Yılmazergiller familyasının tipik kaşarlanmış revizyonist teorik-siyasal değerlendirmeleriyle karşı karşıya bulunuyoruz. SSCB’de ve Sosyalist Kamp’ta sosyalizmi yeni yoldan tasfiye edenlerle Yılmazergiller familyası arasında nesnel içsel ideolojik bir bağ vardır. Bu bağ, sosyalizm ve komünizm adına modern revizyonist çizginin, orta yolcu oportünizme has koşullar içerisinde kendisini yeni bir biçimde üreterek karşımıza Kruşçevlerin, Brejnevlerin hataları olan komünistler olarak değerlendirilip eleştirilmesinde de açığa çıkmaktadır.

İşte bu revizyonist, sosyal reformcu zihniyetin sonucudur ki Yılmazer, Gorbaçovculuğu da şöyle kutsayabiliyor:

“Perestroykayla sosyalizm bir döneme giriyor. Bu ‘dönem’ sosyalizmin kuramsal aşamalarından birisi değil, tamamıyla Sovyetler’de sosyalizmin gelişiminin özel bir aşamasıdır. Herhangi bir ülkede tekrarlanması ne bir kader ne de bir kaçınılmazlıktır. Ancak bu büyük deney her devrimci örgütlenme için zengin bir yol göstericidir.

“Çalışan yığınların topyekün inisiyatifi temeline dayanan sosyalizm, bürokratik yozlaşmalarla kendi canlı özüne yabancılaşabilmiştir. Şimdilerde bu çember kırılıyor.” (age., s. 60, iya.)

“Yazımızı ‘yeni düşünce’yle ilgili bir notla sonuçlandıralım. Sovyetler’deki uygulamalar, genel özüyle olumlu özellikler taşıyor. Yıllardır geciken adımlar atılıyor….” (age., s. 61)

Yukarıdaki satırlar Eylül 1988’de yazılmıştır. İşte Yılmazer’in geldiği yer: Gorbaçovculuğun savunusu. Gorbaçovculuğun geldiği yer mi? SSCB’nin de dağılışı, tarihin karanlıklarına gömülüşü…

Evet, Yılmazer sayfalar dolusu yazmıştır. Ama boş yazmıştır. Eleştiri adına, ders çıkarma adına sosyalizmin tarihinden doğru sonuçlar çıkarmayı ve devrimci bir tarzda hesaplaşmayı da zaten başaramamıştır. Tek tek bazı devrimci eleştirileri ise ana yaklaşım ve değerlendirmelerinin karanlığında yitip gitmiştir.

* Geçmeden eklemeliyiz: Komünist partisini işçi sınıfının değil de “ezilenlerin partisi” ilan etmek, Kruşçevci modern revizyonizmin de ideolojik etkisini yansıtır; “tüm halkın partisi” teorisinin başka bir versiyonunu ifade eder. Komünist partiler yalnızca ve yalnızca işçi sınıfının politik temsilcisidirler; işçi sınıfının partileri olan komünist partileri, halkın ve ezilenlerin de mücadelesine önderlik eder. Bu iki şey iki farklı olgudur. Biri diğerinin yerine ikame edilemez. Tıpkı “Batı Marksizmi”nin, tıpkı “post-Marksizm”inin, tıpkı Troçkizm’in olduğu gibi, onların bir diğer versiyonu olan “ezilenlerin Marksizmi”nin, “ezilenlerin Marksizm-Leninizm”inin de Marksizm-Leninizm ile herhangi bir ilişkisinin olmaması gibi. Tıpkı ezilenlerin ya da halkın proletaryanın yerine ikame edilmeyeceği gibi.

**Ayrıntılar için bkz. Kruşçev’in Anıları I, s. 442 ve sonrası. Kruşçev’in Anıları (1 ve 2) PDF formatında internetten bulanabilir ve indirilebilir.

DEVAM EDECEK